Zaktualizowano dnia 7 października 2021
Ręka jest skomplikowaną częścią ciała, której zadaniem jest nie tylko chwytanie, przesuwanie czy podnoszenie, ale odpowiada również za niezwykle ważne w codziennym życiu funkcje, takie jak pisanie czy precyzyjne ruchy. Śmiało można również rzec, że dzięki niej człowiek jest samodzielny, ponieważ może przy jej pomocy wykonywać każdego dnia wiele zarówno prostych, jak i bardziej złożonych czynności. Istnieją jednak przypadki, gdzie z różnych przyczyn rozwój funkcji ręki nie wykształcił się prawidłowo. Dzieje się tak np. w efekcie uszkodzenia mózgu, niepełnosprawności intelektualnej czy zaburzeniach integracji sensorycznej. Osoby, których ręka lub ręce nie wykształciły się w odpowiedni sposób muszą je prawidłowo stymulować. Jednym z tych sposobów jest terapia ręki – na czym polega i kto powinien z niej korzystać?
Terapia ręki – co to jest?
Terapia ręki jest zespołem indywidualnych skoordynowanych ćwiczeń oraz działań, które umożliwiają usprawnienie mechanizmów odpowiadających za kontrolę ruchów kończyny górnej. Jest ona skierowana głównie do dzieci oraz dorosłych, którzy stracili sprawność. Terapia ręki to zazwyczaj współpraca fizjoterapeuty, logopedy, psychologa, pedagoga oraz terapeuty integracji sensorycznej.
Z tego rodzaju terapii powinny korzystać osoby z:
- zaburzeniami napięcia mięśniowego w miejscu obręczy barkowej lub nawet całego ciała,
- trudnościami w planowaniu ruchowym,
- problemami dotyczącymi codziennych czynności,
- problemami z koordynacją pracy rąk,
- zaburzeniami sprawności grafomotorycznej (w przypadku gdy np. dziecko nie umie lub nie lubi malować, rysować, wycinać lub robi to bardzo niedokładnie),
- problemami dotyczącymi używania odpowiedniej siły i szybkości przy wykonywaniu ruchów,
- trudnościami z koncentracją,
- trudnościami w trzymaniu przedmiotów,
- nieprawidłową postawą ciała,
- zaburzeniami na linii oko-ręka.
Cele terapii ręki
Głównym celem tego typu terapii jest usprawnianie oraz wspomaganie dziecka lub osoby dorosłej w osiągnięciu jak najbardziej optymalnego poziomu samoobsługi. Istotnym zadaniem jest także doskonalenie sprawności manualnej oraz grafomotoryki dzięki usprawnianiu funkcji percepcyjno-motorycznych.
Terapia ręki ma za zadanie także:
- rozwijać ogólną koordynację ruchową,
- rozwijać koordynację obustronną,
- usprawniać sprawność ruchową całej kończyny górnej,
- udoskonalać sprawności manipulacyjne ręki,
- udoskonalać umiejętności chwytu,
- udoskonalać techniki pisania,
- poprawić poziom koncentracji,
- wzmacniać poczucie własnej wartości przez budzenie wiary w swoje możliwości.
Jak przebiega terapia ręki?
Czas trwania oraz dobrane zajęcia są uzależnione od wieku, umiejętności, a także stopnia sprawności danego pacjenta. Dlatego bardzo ważne jest wcześniejsze przeanalizowanie przypadku, postawienie diagnozy i znaleźć przyczynę schorzenia. Następnie opracowuje się cele i metody współpracy.
Zajęcia polegają zazwyczaj na wykonywaniu ćwiczeń wzmacniających obręcz barkową, a także ćwiczeń precyzyjnych i manualnych ręki. Terapeuta podczas zajęć zwraca uwagę na poprawny chwyt, precyzyjne pisanie oraz większe skupienie podczas angażowania rąk w wykonywaną pracę.
Do terapii włącza się zajęcia ruchowe, m.in.:
- zabawy oraz ćwiczenia rozwijające sprawność ruchową,
- zabawy oraz ćwiczenia, które rozwijają koordynację obustronną oraz ruchy naprzemienne,
- ćwiczenia oraz zabawy integrujące odruchy,
- ćwiczenia i zabawy, które rozwijają schemat ciała oraz orientację przestrzenną,
- ćwiczenia oraz zabawy, które stabilizują obręcz barkową i usprawniają ruchy przedramion, nadgarstka, ramion, dłoni oraz palców.
Terapia ręki studia podyplomowe
W odpowiedzi na duże zapotrzebowanie terapeutów o tej specjalizacji, a także zainteresowanie słuchaczy, Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego przygotowała studia podyplomowe Integracja sensoryczna z terapią ręki. Kierunek ma charakter kwalifikacyjny, co oznacza, że jego ukończenie wiąże się z otrzymaniem dokumentów potwierdzających zdobycie kompetencji potrzebnych do pracy w szkołach, placówkach oświatowych czy gabinetach prywatnych. Aby zapisać się na ten kierunek, słuchacz musi posiadać przygotowanie pedagogiczne. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszym artykule „Co to jest przygotowanie pedagogiczne?”.
