Prawidłowy rozwój psychoruchowy dziecka uzależniony jest od wielu różnych czynników. Do najważniejszych zalicza się harmonijne dojrzewanie centralnego układu nerwowego, a także narządów odpowiadających za odpowiednią interpretację bodźców odbieranych dzięki zmysłom. Niestety coraz częściej rodzice oraz nauczyciele zauważają u dzieci pewne nieprawidłowości w tym zakresie, które dzięki odpowiednio szybkiej reakcji mogą zostać zniwelowane. Z pomocą przychodzi terapia integracji sensorycznej, czyli specjalne zajęcia prowadzone przez wykwalifikowanego terapeutę. Jakie kwalifikacje musi posiadać?
Integracja sensoryczna – przetwarzanie wszystkich bodźców
Wzajemna integracja i symulacja centralnego układu nerwowego oraz narządów zmysłów jest niezwykle ważna, aby dziecko dysponowało odpowiednią sprawnością zarówno w komunikacji werbalnej i niewerbalnej, jak również w zakresie dużej i małej motoryki. Dopiero wtedy może osiągnąć odpowiedni poziom stabilizacji emocjonalnej, a w konsekwencji opanować zdolność do nawiązywania więzi społecznych, a nawet umiejętność koncentracji i przyswajania wiedzy.
Niezliczona ilość informacji generowana przez zmysł węchu, smaku, dotyku, wzroku, słuchu dociera do mózgu, który staje przed dużym wyzwaniem. Ten skomplikowany proces obejmuje bowiem segregację, rozpoznanie i interpretację bodźców zmysłowych w taki sposób, aby odebrane informacje mogły zostać wykorzystane m.in. w celu:
- wykonania zamierzonego ruchu,
- zaplanowania postawy,
- napięcia mięśniowego,
- przyswojenia nowych informacji (np. w trakcie nauki).
Przeciążenie sensoryczne jako jedne z wielu zaburzeń SI
Mózg dziecka musi w odpowiedni sposób poradzić sobie z natłokiem tego typu sygnałów, przetworzyć je i odpowiednio zareagować. Jeśli rodzice lub wychowawcy zauważą problemy z utrzymaniem równowagi, nadwrażliwością na dźwięk czy dotyk bądź dziecku będą sprawiały trudność proste czynności manualne, świadczyć to może o problemach z interpretacją bodźców.
Jednym z niepokojących sygnałów może być częste zasłanianie przez dziecko uszu lub oczu. To pewnego rodzaju obronna taktyka, która umożliwia najmłodszym poradzenie sobie z nadmiarem bodźców. Przeciążenie sensoryczne może występować także u dzieci, które często reagują:
- irytacją,
- ucieczką,
- agresją (a nawet autoagresją),
- nietolerancją na obecność innych osób.
Na pomoc terapeuta integracji sensorycznej
Z czasem dziecko może podświadomie unikać kłopotliwych bodźców lub lepiej je tolerować. Nie oznacza to jednak, że problem rozwiąże się sam. W wielu przypadkach nadwrażliwość jest tak duża, że dziecko wymaga zajęć z wykwalifikowanym terapeutą. Jego głównym zadaniem jest prowadzenie diagnozy i terapii procesów przetwarzania sensorycznego, która wspiera rozwój dziecka.
W swojej pracy ocenia postępy rozwojowe pacjenta prowadząc badania kontrolne testy oraz próby kliniczne. Terapeuta dokłada starań, aby jak najtrafniej ocenić potrzeby i możliwości pacjenta oraz dostosować działania terapeutyczne indywidualnie do jego predyspozycji.
Terapia SI w domu, gabinecie czy szkole?
W niektórych przypadkach mogą pojawić się wskazania do realizacji terapii SI w domu, jednak zawsze zalecenia te muszą być poparte wcześniejszą diagnozą oraz oceną wykwalifikowanego terapeuty. Może prowadzić on zajęcia w szkołach, klubach malucha czy ośrodkach edukacyjnych.
Popularną ścieżką kariery zawodowej specjalistów z tego zakresu jest prowadzenia własnego gabinetu SI. Miejsce to powinno spełniać kilka wymogów, szczególnie tych pod względem bezpieczeństwa, oświetlenia, kolorystyki i układu wnętrza czy certyfikowanych pomocy stymulujących, jak np.:
- huśtawki,
- hamaki,
- poduchy,
- ścianki wspinaczkowe.
Jak zostać terapeutą integracji sensorycznej?
Na rynku istnieje wiele instytucji, które oferują realizację specjalistycznych kursów umożliwiających rozpoczęcie kariery zawodowej jako terapeuta SI. Warto jednak zwrócić uwagę, że pełne kwalifikacje do prowadzenia obserwacji diagnostyczno-klinicznej oraz terapii metodą Integracji sensorycznej można zdobyć realizując studia podyplomowe oferowane przez Wyższą Szkołę Kształcenia Zawodowego.
Terapia integracji sensorycznej – studia podyplomowe
W przeciwieństwie do krótkich kursów, kierunki z zakresu integracji sensorycznej przygotowane przez WSKZ przewidują naukę w trakcie 2 lub 3 semestrów. Umożliwia to zdobycie kompleksowej wiedzy oraz umiejętności z wielu różnych obszarów, w tym pedagogiki specjalnej oraz pedagogiki klinicznej. Są to obszary niezwykle ważne w pracy aspirującego terapeuty SI.
Wszystkie kierunki z zakresu integracji sensorycznej przygotowane przez WSKZ posiadają także akredytację Krajowego Stowarzyszenia Terapeutów Integracji Sensorycznej. Każdy z absolwentów uzyska dodatkowo certyfikat potwierdzający członkostwo w KSTIS.
