Według statystyk w naszym kraju ponad 30 tysięcy osób funkcjonuje z trudnościami wywołanymi przez autyzm – mowa o 20 tysiącach dzieci i 10 tysiącach dorosłych. Wykluczenie i problemy z nim związane oscylują w granicach około 100 tysięcy osób. Choć autyzm jest znany od wielu lat i liczba osób chorych nieustannie rośnie, jego przyczyny do dziś nie są do końca znane. Nie oznacza to jednak, że osoby z autyzmem muszą być wykluczone w kwestii edukacji – wręcz przeciwnie. Istnieje specjalny dział pedagogiki specjalnej, która polega na pracy z dziećmi w wieku szkolnym, które dotknięte są spektrum autyzmu. Aby przybliżyć studia podyplomowe pozwalające zdobyć wiedzę i umiejętności z tego zakresu, warto wyjaśnić najpierw – co to jest autyzm i jakie są jego objawy?
Autyzm – co to jest i skąd się bierze?
Autyzm jest słowem zaczerpniętym z greckiego autos, co oznacza „sam”, a w medycynie jest całościowym zaburzeniem rozwojowym, objawiającym się problemami w uzewnętrznianiu i komunikowaniu uczuć, a także zaburzoną integracją zmysłowych wrażeń.
Najczęstszymi przyczynami spektrum autyzmu są:
- czynniki genetyczne,
- wiek ojca – jeżeli ma 40 lub więcej lat, ryzyko wystąpienia autyzmu u dziecka znacznie wzrasta,
- urazy okołoporodowe,
- dziecięce porażenie mózgowe,
- uszkodzenia centralnego układu nerwowego,
- zaburzenia metaboliczne – szczególnie mowa o nietolerancji glutenu oraz kazeiny.
Problematyka autyzmu
W Polsce sytuacja związana z autyzmem nie należy do optymistycznych. Wczesna diagnoza i szybka reakcja pozwala osobom autystycznym prowadzić normalne życie. Mówi się, że najważniejsza jest obserwacja dziecka do 3. roku życia. W Polsce istnieje problem związany z nieodpowiednim diagnozowaniem lub jego brakiem, co jest wynikiem zbyt ubogiej wiedzy społeczeństwa w zakresie autyzmu. Często w naszym kraju diagnostyka dzieci następuje za późno ze względu na wciąż niewystarczającą ilość ośrodków diagnostycznych i długi czas oczekiwania na wizytę. Problemem pozostaje również brak odpowiedniej terapii w przypadku już rozpoznanego spektrum autyzmu u dziecka – szacuje się, że tylko co drugie dziecko ma zapewnioną należytą opiekę.
Objawy autyzmu u dziecka
Na podstawie większości obserwacji można stwierdzić, że początki emocjonalno-społecznego rozwoju u małych dzieci, u których podejrzewa się autyzm, mogą być zróżnicowane lub zaburzone. Niektóre niemowlęta wykazują nieprawidłowości już przed ukończeniem 6. miesiąca życia. Między dzieckiem a bliskimi nie są wymieniane dostosowane działania społeczne, a także werbalne i niewerbalne komunikaty. Istnieje kilka objawów, które można rozpoznać najwcześniej. Mowa szczególnie o:
- ubogim kontakcie wzorkowym (pojawia się to zanim dziecko ukończy 6. rok życia),
- braku zainteresowania ludźmi, ignorowaniu ich, krótkim czasie patrzenia na ludzi (pojawia się około 1. Roku życia),
- braku zdolności do uczestniczenia w interakcjach i ograniczonych zdolnościach podtrzymywania takich interakcji,
- braku reakcji na komunikaty wydawane przez rodziców w kierunku dziecka (pojawia się przed 6. Miesiącem życia),
- braku emocjonalnego dostrojenia i synchronii – chodzi o dostosowanie mimiki do danej sytuacji,
- braku domagania się, aby rodzice lub inne osoby brały dziecko na ręce,
- braku podążania wzorkiem – zarówno za przedmiotami, jak i osobami,
- braku rozumienia gestów, które mają społeczne znaczenie (chociażby proste „pa-pa”) – zaburzenie to zauważyć można między 1. A 2. Rokiem życia.
Autyzm – studia podyplomowe
W związku z dużym zapotrzebowaniem na osoby posiadające kwalifikacje do nauczania i rehabilitacji osób ze spektrum autyzmu, Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego oferuje studia podyplomowe na kierunku Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną (Oligofrenopedagogika), autyzmem oraz zespołem Aspergera (4 sem). Kierunek ma charakter kwalifikacyjny, co oznacza, że absolwenci oprócz niezbędnej wiedzy zdobytej w trakcie studiów i świadectwa ukończenia studiów podyplomowych otrzymują uprawnienia do pracy jako Oligofrenopedagog.
Warunkiem zapisu jest posiadanie przygotowania pedagogicznego – jego zdobycie oferuje również Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego, która umożliwia zapis na dwa kierunki równolegle. Więcej informacji znajdziesz w naszym artykule „Co to jest przygotowanie pedagogiczne?” oraz na stronie kierunku Studia podyplomowe autyzm.
