Zaktualizowano dnia 30 czerwca 2023
Od wielu lat przedmiotem zainteresowania przedstawicieli nauk społecznych, a także osób zajmujących się socjalizacją wychowania jest problem niedostosowania społecznego. Prowadząc zajęcia z młodzieżą, u której zdiagnozowano zaburzenia z tego zakresu, nauczyciel musi dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb edukacyjnych oraz psychofizycznych ucznia. Podstawowym dokumentem w takim przypadku jest IPET. Co zawiera i dlaczego jest tak ważny w procesie edukacji?
Niedostosowanie społeczne – co to jest?
Definicja niedostosowania społecznego jest dość szeroka, jednak w ogólnym ujęciu dotyczy osób, u których wykryto zaburzenia w sferze behawioralnej, osobowościowej oraz sferze emocjonalno-wolicjonalnej. Objawia się w trudnościach pod kątem:
- dostosowania się do norm społecznych i zadań życiowych,
- równowagi poznawczo-uczuciowej,
- przestrzegania zasad moralnych,
- reakcji na zakazy oraz nakazy.
ZAPISZ SIĘ NA STUDIA PODYPLOMOWE I ZDOBĄDŹ KWALIFIKACJE PEDAGOGICZNE
W zależności od innych czynników środowiskowych czy nasilenia konkretnych objawów, u uczniów odnotowuje się najczęściej ucieczki z domu, udział w bójkach, wysoką absencję w szkole, kradzieże, a nawet usiłowanie samobójstwa.
Co daje orzeczenie o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym?
Takie zachowanie powinno wzbudzić niepokój rodziców, opiekunów lub grona pedagogicznego, a podstawowym zaleceniem są wizyty w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Jeśli u ucznia zdiagnozuje się niedostosowanie lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym, placówka ta wystawia orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego na mocy decyzji specjalnie powołanego zespołu orzekającego.
Wiele osób zastanawia się, co daje orzeczenie o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym. Otóż dzięki niemu uczeń może realizować obowiązek szkolny w sposób zindywidualizowany pod kątem tempa nauki, a także podejścia i formy oceniania przez nauczycieli.
Co to jest IPET i dlaczego pełni tak ważną funkcję przy niedostosowaniu społecznym?
Takie orzeczenie jest podstawą do stworzenia wielu dokumentów niezbędnych w pracy nauczyciela. Jednym z nich jest IPET, czyli Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny. Stanowi on kompleksowy zbiór działań wychowawczych, korekcyjnych i terapeutycznych, które dostosowane są do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia.
W przypadku uczniów z niedostosowaniem społecznym IPET powinien opierać się na tzw. zasadzie demokratyzacji pracy wychowawczej, polegającej na tym, że uczniowie powinni być współodpowiedzialni za rekonstrukcje swojej osobowości, która prowadzi do przestrzegania zasad i norm życia społecznego.
Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny dla uczniów z niedostosowaniem społecznym
IPET zawiera informacje na temat metod i sposobu pracy z uczniem niedostosowanym społecznie. Dzięki wskazanym zaleceniom nauczyciel organizuje zajęcia w taki sposób, aby uczeń m.in.:
- miał więcej czasu na prace pisemne w klasie,
- ćwiczył sprawność motoryki małej,
- zajmował miejsce blisko nauczyciela,
- ćwiczył koncentrację uwagi,
- unikał przebodźcowania przestrzeni.
Zalecenia zawarte w Indywidualnym Programie Edukacyjno-Terapeutycznym gwarantują uczniowi poczucie akceptacji i bezpieczeństwa w szkole, a także wskazują na umożliwienie regularnych rozmów z pedagogiem i psychologiem szkolnym.
Ewaluacja IPET
Wielu nauczycieli, którzy po raz pierwszy mają styczność z uczniem zagrożonym niedostosowaniem społecznym zastanawia się nie tylko co to jest IPET, ale również na czym polega jego ewaluacja. Otóż jest to analiza skuteczności programu – należy opisać mocne oraz słabe strony dziecka, a także ustalić, w jakim stopniu udało się zniwelować jego trudności, a które z deficytów trzeba dalej stymulować.
Przykładowy IPET dla dziecka z autyzmem
Podejście nauczycieli do dzieci z orzeczeniem nie może być jednakowe w przypadku różnych zaburzeń. Przykładowo IPET dla dziecka z autyzmem będzie zawierał zupełnie inne wskazania niż w przypadku dzieci niewidomych lub niesłyszących, którzy muszą mieć zapewnione specjalne materiały dydaktyczne. Uczniowie z niepełnosprawnością ruchową muszą mieć z kolei zapewnioną możliwość swobodnego poruszania się po szkole oraz uczestnictwa w zajęciach lekcyjnych.
Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny dla dziecka z autyzmem będzie zawierał z kolei zalecenia w postaci zapewnienia stałego rytmu dnia, umożliwienia pracy w małej grupie czy stosowanie prostych i jasnych przekazów dla uczniów. Więcej informacji na temat IPET przeczytasz w naszym artykule „Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny”.
