Samodzielność to ważna umiejętność szczególnie w przypadku uczniów, którzy potrzebują jej aby móc przyswajać wiedzę, realizować program nauczania i rozwijać podstawowe umiejętności. W przypadku uczniów z różnymi niepełnosprawnościami powodującymi ograniczenie samodzielności, szkoły na wszystkich etapach edukacji są zobowiązane do organizacji zajęć rewalidacyjnych. Tego typu lekcje skierowane są dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie specjalnego kształcenia. Czym jest rewalidacja i czemu służy specjalnie opracowany program?
Rewalidacja w szkole – czym są zajęcia dla uczniów z niepełnosprawnością?
Zajęcia rewalidacyjne są odrębnymi zajęciami organizowanymi dla uczniów, którzy z uwagi na zdiagnozowaną niepełnosprawność posiadają orzeczenie o konieczności kształcenia specjalnego. Warto zwrócić uwagę, iż takie zajęcia nie są formą pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a rodzaj zajęć uzależniony jest od indywidualnych możliwości ucznia.
Zadaniem rewalidacji jest usprawnienie zaburzonych funkcji rozwojowych oraz intelektualnych zarówno u uczniów uczęszczających do szkół ogólnodostępnych, jak i integracyjnych. Bez względu na to, czy zajęcia mają charakter zespołowy czy indywidualny, każdy uczeń powinien mieć zapewnione co najmniej 2 godziny zajęć rewalidacyjnych w ciągu tygodnia. W szkołach specjalnych ilość ta może być zwiększona i wynosić nawet 12 godzin.
Dla kogo rewalidacja? Asperger i nie tylko
Rodzaj zajęć rewalidacyjnych dobierany jest w oparciu o informację zawartą w orzeczeniu. W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zostały wskazane przykładowe zajęcia rewalidacyjne dla uczniów:
- z autyzmem oraz z zespołem Aspergera – zajęcia rozwijające kompetencje społeczne i komunikacyjne,
- niewidomych – lekcje rozwijające orientację przestrzenną oraz umiejętności poruszania się, nauka systemu Braille’a oraz pozostałych alternatywnych metod komunikacyjnych,
- z zaburzeniami mowy lub jej całkowitym brakiem – zajęcia pozwalające nauczyć się języka migowego oraz innych sposobów komunikacji.
Nauczyciel rewalidator – kto może nim zostać?
Tego typu zajęcia nie mogą być jednak prowadzone przez każdego nauczyciela. Według przepisów, kwalifikacje do zajmowania takiego stanowiska w szkołach i przedszkolach – zarówno specjalnych, jak i ogólnodostępnych – posiada osoba, która:
- jest absolwentem studiów lub zakładu kształcenia nauczycieli w obszarze, który nadaje kwalifikacje do pracy z dziećmi i młodzieżą o różnym stopniu niepełnosprawności intelektualnej, na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym rodzaju szkoły lub placówki,
- posiada kwalifikacje, które są wymagane, aby podjąć stanowisko nauczyciela w danym typie szkoły, a także ukończyła m.in. studia podyplomowe w zakresie nadającym kwalifikacje do pracy z młodzieżą i dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną.
Rewalidacja na podstawie specjalnego programu
Nauczyciel prowadzący zajęcia rewalidacyjne dla uczniów z niepełnosprawnościami realizuje wytyczne specjalnego programu, który zawiera informacje na temat:
- formy, częstotliwości i okresu trwania zajęć,
- zaleceń do pracy z dzieckiem w oparciu o posiadane przez niego orzeczenie,
- celów ogólnych i głównych zajęć,
- zasad pracy z dzieckiem,
- treści poruszanych w trakcie zajęć,
- metod pracy i technik wykorzystywanych podczas realizacji planu,
- przewidzianych efektów,
- ewaluacji.
Program zajęć rewalidacyjnych dla ucznia z autyzmem – przykłady tematów zajęć
Ze względu na indywidualne podejście do każdego dziecka, w programie zajęć rewalidacyjnych dla ucznia z autyzmem mogą znaleźć się inne metody oraz treści zajęć niż np. w przypadku dziecka z zespołem Aspergera. W trakcie trwania zajęć nauczyciel podkreśla mocne strony ucznia oraz pomaga pokonać mu wszelkie bariery.
Przykładowe tematy zajęć rewalidacyjnych, które pojawiają się często w programach to m.in.:
- ćwiczenie pamięci wzrokowej,
- wzbogacanie języka biernego,
- kształtowanie umiejętności prowadzenia dialogu,
- rozwijanie kompetencji czytania ze zrozumieniem.
Studia podyplomowe
Dla aspirującego nauczyciela rewalidatora niezwykle przydatne okażą się więc studia podyplomowe oferowane przez Wyższą Szkołę Kształcenia Zawodowego, które umożliwiają zdobycie wymaganych kwalifikacji. W trakcie trzech semestrów słuchacze poznają najważniejsze zagadnienia związane z dydaktyką i diagnostyką w pedagogice specjalnej, a także poznają metodykę pracy rewalidacyjnej.
