Zaktualizowano dnia 2 lutego 2024
Prowadzenie własnej działalności rolnej od wielu lat jest bardzo pożądane. Jak się okazuje, o własną rolę zabiegają nie tylko osoby pochodzące z rodzin, w których tradycją stało się przekazywanie z pokolenia na pokolenie gruntów pod uprawę. W ostatnim czasie zauważyć można wzrost zainteresowania posiadania własnej działki rolnej ze strony osób, które wcześniej nie miały do czynienia z uprawą i nie posiadają stosownych uprawnień i kwalifikacji. Z tego powodu coraz więcej osób zadaje sobie pytanie – jak zostać rolnikiem bez wykształcenia rolniczego?
Kim jest rolnik? Ustawowa definicja rolnika
Warto na początku przyjrzeć się statusowi rolnika w świetle prawa. Jak określa Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, rolnikiem jest osoba, która posiada lub dzierżawi nieruchomości rolne o powierzchni nie większej niż 300 hektarów. Warunkiem jest prowadzenie gospodarstwa jednoznacznie i samodzielnie. W praktyce oznacza to wykonywanie wszelkich działań oraz podejmowanie decyzji w swoim imieniu. Aby otrzymać status rolnika indywidualnego, osoba ta powinna przez minimum 5 lat zamieszkiwać gminę, w której znajduje się nieruchomość rolna. Bardzo istotnym elementem przyznania statusu rolnika indywidualnego są odpowiednie kwalifikacje rolnicze.
Jak zdobyć kwalifikacje rolnicze?
Co można uznać jako kwalifikacje rolnicze w świetle wspomnianej ustawy? Po pierwsze wykształcenie w kierunku rolnictwa (zasadnicze branżowe, zasadnicze zawodowe, średnie, średnie branżowe albo wykształcenie wyższe). Na taki ruch decyduję się zazwyczaj osoby, które są pewne prowadzenia działalności rolniczej dość wcześnie, zaraz po ukończeniu szkoły podstawowej lub liceum. Co jednak z osobami, które nie posiadają takiego wykształcenia? Nic straconego.
Za wykształcenie rolnicze można uznać także kwalifikacje rolnicze – tytuł zawodowy, tytuł kwalifikacyjny lub tytuł zawodowy mistrza w zawodzie, który również okazuje się przydatny w celu prowadzenia własnej roli. Bardzo ważne jest jednak, aby posiadając dane kwalifikacje zadbać o staż pracy w rolnictwie, który powinien wynosić minimum 3 lata.
3-letni staż pracy na roli wymagany jest również w przypadku wykształcenia średniego lub średniego branżowego innego niż rolnicze. W przypadku posiadania świadectwa ze szkoły podstawowej, gimnazjum, zawodowej lub branżowej o profilu innym niż rolnictwo, wówczas staż pracy w rolnictwie musi wynosić aż 5 lat.
Podyplomowe studia rolnicze online
Co jednak z osobami, które nie posiadają tak długiego stażu lub powyższych kwalifikacji rolniczych? W tym przypadku najkrótszą drogę do pozyskania statusu rolnika indywidualnego stanowią podyplomowe studia rolnicze, które można zrealizować na Wyższej Szkole Kształcenia Zawodowego. Studia na kierunku Rolnictwo (dla absolwentów kierunków nierolniczych) umożliwiają zdobycie kwalifikacji rolniczych uznawanych przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, a także Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Warto zaznaczyć, że słuchacze tego kierunku nie muszą zdawać egzaminu państwowego w Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej. W przypadku większości kursów rolniczych dostępnych na rynku jest to wymagane. Wówczas słuchacze przystępują do egzaminu, który składa się z 40 zadań zamkniętych oraz praktycznego pytania problemowego. Całość trwa 60 minut i jest oceniana przez komisję. Egzamin jest dodatkowo płatny. Wybierając studia podyplomowe z zakresu rolnictwa w WSKZ, można zapomnieć o stresie związanym z egzaminem w Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej.
Co więcej, kierunek dostępny jest jako studia online, co oznacza, że słuchacze mogą zrealizować cały program nauczania bez wychodzenia z domu. Stwarza to wiele udogodnień, które nie są możliwie w przypadku standardowej formy nauki, a słuchacze mogą dzięki temu:
- zaoszczędzić pieniądze i czas na dojazdach – nie muszą dojeżdżać do stacjonarnych placówek uczelni w celu realizacji materiału.
- uczyć się o dowolnych porach – uczelnia nie narzuca z góry godzin logowania na platformę w celu realizacji materiału, dzięki czemu słuchacze mogą sami dostosować tempo nauki do własnych potrzeb.
- zdobyć kwalifikacje rolnicze z dowolnego miejsca, które posiada dostęp do Internetu – jest to świetny wybór dla osób, które często zmieniają swoje miejsce zamieszkania albo nie chcą chodzić na kompromisy i rezygnować z wyjazdów na rzecz nauki.
Rolnik indywidualny
Co daje status rolnika indywidualnego?
Uzyskanie statusu rolnika indywidualnego niesie za sobą wiele udogodnień. Wśród nich są m.in.:
- Uzyskiwanie dotacji i dopłat z Unii Europejskiej;
- Niższe składki na ubezpieczenie społeczne;
- Brak składek na ubezpieczenie zdrowotne dla rolników posiadających mniej niż 6 hektarów ziemi;
- Większa swoboda przy zakupie ziemi i brak konieczności zgody KOWR na transakcje.
Co jeszcze można zrobić, by zostać rolnikiem?
Jeżeli chcesz zostać rolnikiem, oprócz studiów rolniczych, możesz skończyć jeden z kierunków pokrewnych, które są powiązane z rolnictwem. Wśród nich można wymienić “Ogrodnictwo”, zootechnikę, weterynarię, “Architekturę krajobrazu”. Z pewnością sprawią one, że praca w zawodzie będzie łatwiejsza, a Ty lepiej odnajdziesz się w dziedzinie, jaką jest rolnictwo!
Dla osób, które chcą zostać rolnikami, przydatne mogą okazać się także kierunki takie jak:
- “Rolnictwo i ekonomika gospodarstw rolnych”,
- “Rolnictwo z instrukcją zakupu i przekształcenia ziemi”,
- “Doradztwo rolnicze”.
Ponieważ są to kierunki związane z rolnictwem lub w wyjątkowo szeroki sposób poruszają jego zagadnienia, także one pozwalają nabyć niezbędną wiedzę i umiejętności do tego, by prowadzić własne gospodarstwo rolne. Żeby ukończyć studia zarówno z zakresu rolnictwa, jak i kierunków pokrewnych wcale nie trzeba ogromu wysiłku. W dzisiejszych czasach można zrobić to w pełni przez Internet, nie tracąc czasu na dojazdy czy zgrupowania w jednym z większych miast.
Co warto wiedzieć o zawodzie rolnika?
Żeby zostać rolnikiem oprócz studiów rolniczych lub pokrewnych trzeba posiadać minimum 3-letnie doświadczenie w pracy w rolnictwie. Jak udokumentować takie doświadczenie? Należy uzyskać dokument świadczący przykładowo o:
- posiadaniu przez określony czas ubezpieczenia społecznego rolników;
- odbytym stażu w spółdzielni produkcji rolnej;
- wykonaniu stażu związanego z czynnościami rolniczymi;
- zatrudnieniu w gospodarstwie rolnym na podstawie umowy o pracę;
- poświadczeniu przez minimum dwóch świadków, którzy zamieszkują daną gminę o tym, że pracowało się w rolnictwie przez wybrany czas.
Rejestracja działalności rolniczej
Działalność rolnicza podlega regulacjom związanym z podatkiem VAT, dlatego też należy ją zarejestrować. Dodatkowo wymagana jest rejestracja w Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub Inspekcji Weterynaryjnej (albo w obu) w zależności od tego, jaki jest dokładnie profil działania konkretnego gospodarstwa. Wniosek do sanepidu należy złożyć najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem działalności rolniczej. Wyróżnia się dwa rodzaje wniosków:
- przeznaczony dla osób, które będą zajmować się dostawami bezpośrednimi do konsumentów niewielkich ilości żywności; gospodarstw agroturystycznych oraz osób, które planują zajmować się produkcją pierwotną żywności (dużą produkcją, uprawą czy też hodowlą roślin i zwierząt),
- przeznaczony dla wszystkich pozostałych rolników.
Dla większości osób bardzo atrakcyjne są dopłaty, które wymagają postarania się o nie w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Pozwalają one znacznie obniżyć finalne koszty prowadzenia gospodarstwa.
Jak nabyć prawo do odprowadzania składek na ubezpieczenie KRUS?
Ubezpieczenie KRUS, czyli z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Socjalnego pozwala na uzyskanie ubezpieczenia emerytalno-rentowego, wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego. Zasady jego działania są analogiczne, jak w przypadku innych zawodów, jednak jest ono przeznaczone dla rolników. Obejmuje także innych domowników, pomocników rolników i współmałżonków. Ważne jest jedynie to, by te osoby posiadały obywatelstwo polskie lub były uprawnione do wykonywania pracy na terenie polski, lub były zwolnione z obowiązku posiadania zezwolenia o pracę. Ubezpieczyć się można na dwa sposoby: obowiązkowy oraz dobrowolny. Na wysokość odprowadzanych składek może mieć wpływ wielkość gospodarstwa, posiadanie maszyn rolniczych i zwierząt czy zatrudnianie pracowników.
Podsumowanie – najważniejsze fakty
Mamy nadzieję, że wiesz już, jak krok po kroku zostać rolnikiem. Przeprowadziliśmy Cię przez ścieżkę od samego początku – edukacji i zdobywania doświadczenia, aż po rejestrację i ubezpieczenie rolnika oraz gospodarstwa. Przypomnijmy jednak najważniejsze fakty:
1. Rolnik jest osobą fizyczną będącą właścicielem, użytkownikiem, posiadaczem lub dzierżawcą użytku rolnego, którego powierzchnia nie przekracza 300 ha;
2. Rolnik prowadzi gospodarstwo samodzielnie i osobiście, podejmując decyzje z nim związane – nie może powierzać go innym osobom;
3. Kwalifikacje do zawodu rolnika można zdobyć odpowiednim wykształceniem i/lub posiadaną praktyką czy też stażem;
4. Rolnik nabywa prawo do kupowania ziemi rolnej powyżej 1 ha, prowadzenia gospodarstwa, uzyskiwania dotacji z Unii Europejskiej czy odprowadzania składek do KRUS;
5. Rolnik może mieć wykształcenie zawodowe, średnie lub wyższe, ale w zależności od poziomu wykształcenia może być wymagana od niego różna długość stażu w rolnictwie (od 3 do 5 lat).
