Zaktualizowano dnia 12 czerwca 2024
W przedszkolu, szkole lub placówce oświatowej, do której uczęszcza uczeń o specjalnych potrzebach, kadra dokłada wszelkich starań, aby przygotować dla niego odpowiednie warunki kształcenia. Jest to sposób na wyrównanie szans dziecka w zakresie osiąganych przez niego efektów wychowawczo-edukacyjnych. Jednym z kluczowych działań w kontekście pomocy uczniowi jest opracowanie WOPFU – czym jest i co powinien zawierać ten dokument?
Czym jest WOPFU?
WOPFU, czyli wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia, to dokument zawierający – zgodnie z nazwą – wszelkie informacje na temat tego, jak radzi sobie uczeń o specjalnych potrzebach w przedszkolu, szkole lub innej placówce oświatowej.
Zasady tworzenia i ewaluacji WOPFU reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.
Co musi zawierać WOPFU?
Indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne
W WOPFU przede wszystkim powinny znaleźć się specyficzne wymagania, które różnią się u każdego ucznia w zależności od jego osobistych zdolności, predyspozycji lub ewentualnych trudności w procesie edukacji. Np. może to być informacja na temat ograniczonego zasobu słownictwa czy problemów z czytaniem.
Mocne strony, predyspozycje dziecka, a także zainteresowania i uzdolnienia ucznia
Dokument powinien uwzględniać indywidualne talenty, umiejętności czy zalety, które wyróżniają ucznia w danych dziedzinach. Może być to informacja o tym, że uczeń lubi zajęcia sportowe lub techniczne, a dodatkowo jest koleżeński i towarzyski. Rozpoznanie mocnych stron jest bardzo istotne, ponieważ pomaga dzieciom budować pewność siebie i osiągać sukcesy w obszarach, do których są naturalnie predysponowane.
Przyczyny niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu ucznia
W WOPFU powinny znaleźć się ważne informacje dotyczące barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie w życiu szkolnym, wraz ze wskazaniem powodów takiej sytuacji. Przykładowo może to być zła reakcja na zerwanie kontaktu z rówieśnikami oraz brak kolegów/koleżanek skutkujący wycofaniem i problemami z nawiązaniem nowych relacji.
Efekty działań podejmowanych w celu przezwyciężenia trudności
Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia powinna zawierać konkretne wyniki i postępy osiągnięte przez ucznia w ramach interwencji edukacyjnej i terapeutycznej. Warto, aby informacje odnosiły się zarówno do sfery edukacyjnej, jak również emocjonalnej i społecznej.
Zakres pomocy ze strony nauczycieli, specjalistów
Zespół opracowujący WOPFU powinien określać, w jakich obszarach i w jakim stopniu zostanie uczniowi udzielone wsparcie przez specjalistów. Niezwykle cenny będzie opis działań, a także konkretne metody, narzędzia i techniki planowane w pracy z uczniem.
IPET a WOPFU
Omawiając dokument, jakim jest wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia, nie da się pominąć kwestii indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (IPET). Dokumenty te łączą się ze sobą i stanowią podstawę do opracowania planu działania mającego na celu wsparcie ucznia. Wynika to z tego, że IPET tworzy się na podstawie informacji zawartych w WOPFU.
Kto ma obowiązek stworzenia WOPFU? Czy w tworzeniu WOPFU biorą udział rodzice?
WOPFU wypełniane jest przez zespół składający się z nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, a w przypadku ośrodków – także z wychowawców grup wychowawczych. Ponadto rozporządzenie zezwala rodzicom na udział w spotkaniach zespołu i pracach nad WOPFU. Co więcej, powinni otrzymać oni kopię już gotowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia.
Kiedy należy sporządzić WOPFU?
WOPFU sporządza się, gdy placówka oświatowa otrzymuje orzeczenie dla ucznia. Wtedy to dyrektor powiadamia wychowawcę klasy o zaistniałej sytuacji. Następnym krokiem jest stworzenie zespołu dla danego ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz wyznaczenie jego koordynatora. Później osoby powołane rozpoczynają obserwację dziecka, rozmowy z innymi specjalistami itd., dzięki którym mogą stworzyć WOPFU. Zakładany czas realizacji wynosi 30 dni.
Ile razy w roku przygotowuje się WOPFU?
Zespół ma obowiązek co najmniej dwa razy w roku szkolnym dokonywać okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia. WOPFU tworzone jest po raz pierwszy po otrzymaniu orzeczenia. Jednak nie ma wyznaczonej konkretnej daty, kiedy to powinno się opracować ten dokument kolejny raz.
Najczęściej praktykowane jest tworzenie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia po I półroczu, co będzie stanowiło bazę informacji potrzebnych do pracy z dzieckiem w II półroczu. Warto dodać, że zaktualizowanie lub stworzenie nowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia na koniec II półrocza pozwala wykorzystać ją w przyszłym roku szkolnym. Czasami, zamiast opracowywać WOPFU na koniec roku szkolnego, specjaliści wybierają opcję przygotowania tego dokumentu dopiero we wrześniu.
Czy WOPFU jest skuteczne?
Podczas opracowywania WOPFU tworzona jest analiza efektywności podejmowanych działań oraz ewaluacja zakresu i sposobu dostosowań. Z założenia dokument ten jest tworzony, aby osiągnąć skuteczną realizację celów wobec ucznia. Jeżeli tak nie jest, zespół dokonuje modernizacji WOPFU i IPET-u, by osiągnąć, jak najlepsze efekty wychowawczo-edukacyjne.
WOPFU – przykład arkusza
W przypadku WOPFU przykład arkusza stanowi pewnego rodzaju propozycję, ponieważ nie ma odgórnie ustalonego wzoru, jak powinien on wyglądać. Tak samo jest w przypadku IPET-u. Najczęściej jednak dokumenty te opracowywane są w formie tabeli.
Wzór WOPFU można znaleźć na platformie edukacyjnej Ministerstwa Edukacji i Nauki: https://zpe.gov.pl/a/arkusz-wielospecjalistycznej-oceny-poziomu-funkcjonowania-ucznia/DgKtIavTu.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat edukacji dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego? Przeczytaj nasze inne artykuły na ten temat:
