Zaktualizowano dnia 4 czerwca 2024
Mimowolne powtarzanie zasłyszanych dźwięków to zjawisko zupełnie normalne, które występuje już w fazie gaworzenia u niemowląt od 3. do 8. miesiąca życia. Z czasem jednak proste dźwiękonaśladowcze zwroty zostają zastąpione przez próby wymawiania prawidłowych słów. U dzieci z zaburzeniami rozwoju ze spektrum autyzmu można zauważyć nasilającą się i nieustępującą wraz z upływem czasu echolalię. Zdiagnozowana zbyt późno może mieć negatywny wpływ na dalszy, ogólny rozwój werbalny, a w konsekwencji poznawczy, emocjonalny i społeczny. Czym dokładnie jest echolalia i w jaki sposób objawia się u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu?
Echolalia jako normalne zjawisko
Echolalia to mimowolne powtarzanie wyrazów, dźwięków, a także całych zdań zaraz po ich usłyszeniu. Pojawia się u prawidłowo rozwijających się dzieci w postaci echolalii fizjologicznej. Jest to pewnego rodzaju tendencja do powtarzania dźwięków, które nie mają jeszcze znaczeniowej treści. W okresie rozwoju echolalia jest zabawą naśladowczą dzieci, która ma na celu usprawnienie artykulacji. Echolalię uznaje się więc za normę rozwojową.
Echolalia u dzieci ze spektrum autyzmu
Echolalia jest uznawana za opóźnienie rozwojowe mowy, kiedy:
- nastąpiło całkowite zahamowanie postępów w zakresie werbalnym,
- występuje poza górną granicą rozwojową,
- doszło do cofania się mowy.
Echolaliczna mowa u dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu jest traktowana jako magazynowanie oraz przechowywanie w mózgu słuchowych elementów z otoczenia. Może przybierać różne formy i występować nawet u około 70% osób z autyzmem. Echolalia nasila się w niepewnych sytuacjach, szczególnie przy różnych zmianach najbliższego otoczenia. U osób z autyzmem może polegać również na powtarzaniu pewnych fraz (np. dialogów filmowych czy spotów reklamowych) z opóźnieniem.
Czy dziecko z autyzmem może normalnie funkcjonować przy echolalii?
Wiele osób zastanawia się, czy dziecko z autyzmem może normalnie funkcjonować, jeśli zdiagnozowano u niego problemy z echolalią. Z uwagi na to, że dziecko zaburzeniami ze spektrum autyzmu często powtarza wypowiedzi, których nie rozumie lub nie jest świadome prawidłowych odpowiedzi na większość pytań, echolalia może tworzyć poważną barierę komunikacyjną.
W takim wypadku osoby borykające się z tym problemem powinny uczęszczać na terapię mowy, która jest nakierowana na poprawę zdolności komunikacyjnych. Dzieci powinny trenować swoje umiejętności nie tylko na specjalnych sesjach terapeutycznych, ale również w domu.
Niezwykle ważna jest również rola nauczyciela prowadzącego zajęcia m.in. dla dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu oraz z zespołem Aspergera. Oligofrenopedagog musi nie tylko być wyrozumiały i cierpliwy, ale również umieć odpowiednio formułować pytania i właściwie reagować na komunikaty wysyłane przez ucznia, u którego zdiagnozowano echolalię.
W jakim wieku diagnozuje się niepełnosprawność intelektualną oraz echolalię?
Cechy, które świadczą o niepełnosprawności intelektualnej ujawnić się mogą już w 3. roku życia, a wszelkie nieprawidłowości powinny zostać zauważone do momentu ukończenia przez dziecko 5 lat. Z kolei echolalię uważa się za normę rozwojową, gdy występuje u dzieci do około 3. roku życia. Jeśli występuje również w kolejnych latach, powinno to wzbudzić niepokój u rodziców.
Autyzm i zespół Aspergera a orzeczenie o niepełnosprawności
Echolalia jest jednym z częstych objawów autyzmu, jednak nie zawsze musi być jednoznaczna z występowaniem tego zespołu zaburzeń u dziecka. Jeśli jednak diagnoza potwierdzi występowanie zaburzeń rozwoju ze spektrum autyzmu (autyzmu, autyzmu atypowego lub zespołu Aspergera), rodzice mogą zgłosić się do właściwego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, aby uzyskać odpowiednie orzeczenie pozwalające m.in. na korzystanie z różnego rodzaju dofinansowań, zniżek w środkach komunikacji czy ze specjalistycznych usług opiekuńczych.
Oligofrenopedagog – specjalista od echolalii i nie tylko
Opiekę nad dziećmi, u których wykryto echolalię, sprawuje oligofrenopedagog. Jest to specjalista, dzięki któremu dzieci z różnymi niepełnosprawnościami na tle intelektualnym mogą znacznie poprawić swoją sprawność, aby uczestniczyć w życiu społecznym. Głównym zadaniem oligofrenopedagoga jest prowadzenie zajęć o charakterze dydaktyczno-wychowawczym i opiekuńczym oraz dostosowanie poziomu zajęć i sposobu pracy do psychicznych oraz fizycznych możliwości.
Dodatkowo oligofrenopedagog:
- planuje proces dydaktyczno-wychowawczy w ramach nauczania przedmiotu bądź prowadzonych zajęć,
- prowadzi zajęcia rewalidacji indywidualnej (jak np. usuwanie wad wymowy czy usprawnianie i doskonalenie technik szkolnych ucznia),
- prowadzi zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w środowisku naturalnym (jak np. kina czy muzea).
W swojej codziennej pracy oligofrenopedagog bazuje na wiedzy z zakresu psychologii, która pozwala w jak najlepszym stopniu stymulować rozwój psychofizyczny podopiecznych. Specjalista z zakresu nauczania dzieci i młodzieży z różnym stopniem niepełnosprawności musi znać także budowę oraz działanie ludzkiego organizmu. To dzięki wiedzy z tego obszaru może odpowiednio diagnozować zaburzenia i poprawiać ich sprawność fizyczną, w tym wady wymowy i echolalię.
Oligofrenopedagog pracuje z dziećmi i młodzieżą, dlatego oprócz niezbędnego przygotowania teoretycznego, powinien odznaczać się cechami, które ułatwią nawiązanie relacji i wpłyną na efektywność całego procesu. Przede wszystkim powinien być:
- cierpliwy,
- komunikatywny,
- empatyczny,
- spostrzegawczy,
- konsekwentny.
ZAPISZ SIĘ NA STUDIA PODYPLOMOWE I ZDOBĄDŹ UPRAWNIENIA DO PRACY JAKO OLIGOFRENOPEDAGOG
Echolalia i autyzm – praca z dziećmi jako oligofrenopedagog po studiach podyplomowych
Niezbędną wiedzę, a także kwalifikacje pozwalające na pracę z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną intelektualnie, w tym również z uczniami borykającymi się z echolalią, można zdobyć zapisując się na kierunek oferowany przez Wyższą Szkołę Kształcenia Zawodowego – “Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną (Oligofrenopedagogika), autyzmem oraz zespołem Aspergera (4 sem.)”. Więcej informacji znajdziesz na stronie Oligofrenopedagogika studia podyplomowe.
FAQ:
Jak pozbyć się echolalii?
Echolalia to zaburzenie, które leczone jest przede wszystkim przez uczestnictwo dziecka w terapii mowy. Osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje (np. oligofrenopedagog) uczy budowania własnych wypowiedzi, a także wyrażania swoich emocji oraz potrzeb. Tylko uczestnictwo w terapii, która nastawiona jest na poprawę zdolności komunikacyjnych, może zniwelować tego typu zaburzenia.
Czy echolalia mija?
Samoczynnie może minąć jedynie echolalia rozwojowa, która jest normalnym zjawiskiem wśród najmłodszych. Jeśli dziecko w kolejnych fazach rozwoju powtarza zdania lub słowa, a jego zachowanie wzbudza obawy rodziców lub nauczycieli, powinni skierować je na konsultację do specjalisty. Echolalia spowodowana np. zaburzeniami ze spektrum autyzmu lub innymi czynnikami może nie ustąpić samoczynnie.
Kiedy echolalia nie jest autyzmem?
Echolalia często jest diagnozowana u dziećmi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, jednak może występować również u małych dzieci (od 1,5 do 2,5 lat) jako zupełnie normalne zjawisko. Warto zwrócić uwagę, że echolalia może pojawić się również u osób dorosłych, które doznały urazu głowy lub borykają się z padaczką, schizofrenią czy są po udarze.
Czy echolalię można wyleczyć?
Tak. Dzięki trafnej diagnozie oraz efektywnej terapii przeprowadzonej przez wykwalifikowaną osobę można znacznie lub całkowicie wyeliminować zaburzenia związane z powtarzaniem słów lub zdań u dzieci, jak również osób dorosłych.
Dlaczego dziecko powtarza?
Tendencja do powtarzania dźwięków jest normalnym zjawiskiem u dzieci w okresie rozwoju. Jest to swego rodzaju zabawa naśladowcza w celu usprawnienia artykulacji. Z kolei u dzieci ze spektrum autyzmu echolalia pojawia się dlatego, że dziecko chce utrwalić otrzymany komunikat.
Zobacz nasze inne artykuły z tego zakresu:
