Według Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej w 2023 roku w Polsce działa ponad 14 000 przedszkoli, niespełna 14 400 szkół podstawowych, 4100 liceów ogólnokształcących i 2030 techników. Z kolei ofertę edukacyjną realizowało ponad 340 uczelni wyższych. Z tego względu niezwykle istotne jest odpowiednie zarządzanie na poziomie jednostek samorządu terytorialnego, a także funkcji kierowniczych w oświacie, aby każda z placówek świadczyła usługi na jak najwyższym poziomie. Duża liczba placówek oświatowych przekłada się na rosnące zapotrzebowanie w zakresie zarządzania.
Wymagania i kwalifikacje dla wicedyrektora szkoły: przegląd aktualnych przepisów
W 2023 roku wprowadzono aktualizacje do regulacji dotyczących wymagań stawianych wicedyrektorom szkół i placówek oświatowych w Polsce. Zmiany te zostały wprowadzone Rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki z 10 stycznia 2023 r., modyfikując wcześniejsze przepisy z 2017 roku.
Kluczowe Wymagania dla Kandydatów na Wicedyrektora:
- Posiadanie tytułu nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego.
- Wykształcenie wyższe oraz tytuł zawodowy magistra lub równorzędny.
- Ukończenie kursu kwalifikacyjnego z zakresu zarządzania szkołami, o minimalnym wymiarze 80 godzin.
- Biegłość w języku polskim lub angielskim na poziomie co najmniej B2.
Chociaż istnieją określone standardy i wymagania dotyczące tego jak zostać wicedyrektorem w placówkach oświatowych, istnieją również alternatywne ścieżki i opcje, które mogą być dostępne dla potencjalnych kandydatów.
Podstawowe Wymagania:
- Spełnienie kryteriów określonych w rozporządzeniach z 2017 i 2023 roku.
- Posiadanie tytułu nauczyciela (mianowanego lub dyplomowanego).
- Ukończenie kursu kwalifikacyjnego z zakresu zarządzania szkołami (minimum 20 godzin).
Wicedyrektorem może także zostać osoba, która:
- posiada co najmniej 4-letni staż pracy pedagogicznej na stanowisku nauczyciela lub nauczyciela akademickiego,
- ma co najmniej bardzo dobrą ocenę pracy w zakresie ostatnich pięciu lat w odniesieniu do nauczycieli oraz czterech lat w przypadku nauczycieli akademickich,
- spełnia wymagania określone w § 1 pkt 1 i 5-11 omawianego rozporządzenia.
Punkty 1 oraz 5-11 odnoszą się do zdolności do czynności prawnych i posiadania pełni praw publicznych, braku kar dyscyplinarnych przewidzianych w innych przepisach, a stosowanych w stosunku do nauczyciela (lub nauczyciela akademickiego), brakiem prawomocnych wyroków za umyślne przestępstwa oraz postępowań o czyny ścigane z oskarżenia publicznego. Jednocześnie wymagany jest brak kar za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz wymóg znajomości języka polskiego na określonym poziomie.
Czy wicedyrektor szkoły musi mieć ukończone studia z zarządzania oświatą?
Tak samo jak dyrektor, jego zastępca również podlega odpowiednim wymogom określonym w rozporządzeniu. Studia podyplomowe z zarządzania oświatą pełnią rolę poszerzenia zakresu wiedzy, zdobycia dodatkowych umiejętności oraz przewagi na rynku pracy, jak również umożliwiają podjęcie pracy na tym stanowisku.
W wybranych przypadkach, obowiązki wicedyrektora szkoły można sprawować również bez ukończonego kursu kwalifikacyjnego. Ukończenie studiów z zakresu organizacji i zarządzania oświatą pozwoli lepiej orientować się w przepisach dotyczących tego stanowiska i pozwoli nabyć odpowiednich kompetencji każdemu kandydatowi.
Czy wicedyrektor szkoły musi lub powinien być nauczycielem?
Wicedyrektor szkoły musi być nauczycielem dyplomowanym lub mianowanym i musi spełniać wymagania określone przepisami. Nie jest to jednak równoznaczne, z tym że w momencie, w którym startuje w konkursie na wicedyrektora, musi zajmować to stanowisko – zgodnie z przepisami musi jedynie posiadać stosowne kwalifikacje do jego zajmowania, a także spełniać pozostałe wymogi. Oczywiście w zdecydowanej większości przypadków na stanowisko wicedyrektora powołuje się osobę, która jest aktualnie zatrudniona w szkole jako nauczyciel. Obecnie wciąż jeszcze obowiązują przepisy przejściowe, według których pod pewnymi warunkami wicedyrektorem może być nauczyciel kontraktowy.
Zapisy z rozporządzenia:
- odpowiedni stan zdrowia, wykształcenie wyższe i obywatelstwo polskie,
- studia z zarządzania oświatą albo kurs kwalifikacyjny, prowadzony zgodnie z przepisami,
- pełna zdolność do czynności prawnych i korzystanie z pełni praw publicznych.
Obowiązki wicedyrektora szkoły w kontekście organizacji i zarządzania placówką oświatową
Powołanie wicedyrektora szkoły odbywa się w placówkach, w których jest przynajmniej 12 oddziałów lub na wniosek dyrektora. Jeżeli powołany zostanie zastępca dyrektora szkoły, ma on pełnić funkcję wspomagającą i zastępczą względem dyrektora, współpracując z nim. Za zadania wicedyrektora szkoły można uznać między innymi:
- organizowanie pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły,
- monitorowanie osiągnięć szkoły,
- pełnienie bieżącego nadzoru nad pracą nauczycieli zatrudnionych w placówce,
- reprezentowanie szkoły na zewnątrz oraz podejmowanie decyzji w sytuacjach pilnych,
- prowadzenie kontroli dokumentacji pedagogicznej,
- planowanie i organizowanie rozwoju doskonalenia zawodowego nauczycieli.
Czy studia podyplomowe z zarządzania oświatą są kluczowe dla pracy w edukacji?
Jak już wspominaliśmy, jeśli starasz się o stanowisko wicedyrektora lub inną rolę kierowniczą w placówce edukacyjnej, zawsze warto odpowiednio się do tego przygotować i nabyć wcześniej potrzebną na takim stanowisku wiedzę oraz kwalifikacje.
Studia podyplomowe na kierunku Zarządzanie oświatą mają charakter kwalifikacyjny. Oznacza to, że absolwenci oprócz zastrzyku wiedzy i umiejętności otrzymają uprawnienia do pełnienia funkcji kierowniczej lub dyrektorskiej w placówkach oświatowych określonych w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej.
Kierunek ten przygotowuje:
- nauczycieli, którzy aspirują do objęcia stanowiska dyrektora lub kierowniczego w szkole, lub innej placówce bez względu na specjalność i poziom nauczania.
- osoby z wykształceniem wyższym, które są zainteresowane dokształcaniem w kierunku zarządzania oświatą,
- animatorów działań oraz organizacji oświatowych,
- działaczy, liderów, a także osoby zaangażowane w życie pozarządowych organizacji,
- pracowników nadzoru pedagogicznego,
Dlaczego studia z zakresu zarządzania oświatą są kluczowe dla kariery w edukacji?
Ukończenie studiów z zakresu zarządzania oświatą to inwestycja w przyszłość, niezależnie od aspiracji zawodowych. Nie tylko otwierają one drzwi do stanowisk kierowniczych, takich jak dyrektor szkoły czy kierownik świetlicy, ale także dostarczają niezbędnej wiedzy do skutecznej pracy w sektorze oświatowym.
Warto podkreślić, że placówki edukacyjne mają możliwość ubiegania się o dofinansowanie studiów podyplomowych dla swoich pracowników. Dzięki temu, studia z zarządzania oświatą mogą być dostępne bez dodatkowych kosztów. Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego oferuje elastyczne studia online z tego obszaru, umożliwiając zdobywanie wiedzy w dogodnym dla siebie tempie i czasie.
Praca po studiach z zarządzania oświatą – jakie role i zadania czekają na absolwentów?
Posiadanie specjalistycznej wiedzy i umiejętności zdobytych podczas studiów podyplomowych z zakresu zarządzania oświatą to nie tylko wymóg. Jest to także kluczowy atut, który umożliwia efektywne i świadome prowadzenie placówki oświatowej.
Po realizacji tego kierunku możesz pełnić różne role. Przykładowo:
- dyrektor szkoły,
- wicedyrektor szkoły
- kierownik placówki oświatowej,
- pracownik administracji samorządowej,
- założyciel i kierownik własnej placówki edukacyjnej.
W dzisiejszych czasach, kiedy edukacja przechodzi dynamiczne zmiany i dostosowuje się do nowoczesnych wyzwań, rola specjalistów od zarządzania oświatą jest kluczowa. Absolwenci stają przed szansą nie tylko aktywnego uczestnictwa, ale i kształtowania przyszłości sektora edukacji.
FAQ dla nauczycieli:
Kto może zostać wicedyrektorem szkoły 2023?
Wicedyrektorem szkoły może zostać każdy, kto spełnia warunki określone w ustawie, która przewiduje kilka różnych zestawów wymagań dla wicedyrektorów i dyrektorów szkoły.
Czy wicedyrektor musi mieć studia z zarządzania oświatą?
Wicedyrektor szkoły powinien mieć wykształcenie kierunkowe z zarządzania oświatą, które daje mu pełny obraz wiedzy niezbędnej do pełnienia tej funkcji. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 2017 roku wraz z późniejszymi zmianami dopuszcza jednak inne rozwiązania, w zależności od tego, według którego zestawu wymagań kandydat ubiega się o stanowisko.
Ile trwa kadencja wicedyrektora w szkole?
Chociaż przepisy nie określają wprost długości kadencji wicedyrektora szkoły, zazwyczaj powołuje się go na okres 3-5 lat.
Czy wicedyrektor szkoły musi być nauczycielem?
Wicedyrektor szkoły musi mieć tytuł nauczyciela dyplomowanego lub mianowanego. W przypadkach określonych przepisami przejściowymi jego funkcję wciąż mogą pełnić osoby, które posiadają stopień nauczyciela kontraktowego. Wicedyrektorem może być jednak nauczyciel, który chwilowo jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, zgodnie z Art. § 10 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 11 sierpnia 2017 r. W szczególnych warunkach może nim zostać osoba niebędąca nauczycielem, pod warunkiem spełnienia odpowiednich wymogów.
