Bez wątpienia wiedza o bezpieczeństwie i wszelkich zagrożeniach, jakie mogą spotkać uczniów na terenie szkoły oraz poza nią, jest bardzo ważna. Do 2009 roku w planie lekcji dzieci i młodzieży szkolnej wiedzę z tego zakresu przekazywał przedmiot nazwany Przysposobienie obronne, który był realizowany w gimnazjach w wymiarze jednej godziny tygodniowo. Edukacja dla bezpieczeństwa w takim samym wymiarze aktualnie występuje w szkołach ponadpodstawowych, a w 2017 roku została wprowadzona także do szkół podstawowych. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na nauczycieli, którzy będą przygotowywać dzieci i młodzież szkolną w tym obszarze, coraz więcej osób zastanawia się, kto może uczyć EDB?
Co to jest EDB?
Edukacja dla bezpieczeństwa, w skrócie EDB, jest przedmiotem nauczanym w polskich szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Program nauczania dotyczy zagadnień z obrony cywilnej, metody ochrony przed różnego rodzaju zagrożeniami, a także odpowiedniej reakcji w przypadku wystąpienia katastrof. Podobnie jak w przypadku Przysposobienia obronnego, czyli przedmiotu, który został zastąpiony przez EDB, uczniowie uczą się również postępowania w przypadku udzielania pierwszej pomocy.
Treści nauczania, które obejmuje przedmiot są różnorodne. Zalicza się do nich przede wszystkim informacje z zakresu:
- bezpieczeństwa państwa,
- powszechnej samoobrony oraz obrony cywilnej,
- organizacji działań ratowniczych,
- edukacji zdrowotnej,
- pierwszej pomocy.
Przedmiot EDB
Ze względu na ograniczony wymiar godzin lekcyjnych, nauczyciele muszą skupić się na kluczowych problemach, a najwięcej czasu poświęcić aspektom praktycznym. Nauczyciel ma za zadanie nie tylko przekazanie wiedzy zgodnej z podstawą programową, ale wyrobić w uczniach odpowiednie nawyki oraz przekazać reguły dotyczące działania ratowniczego. Lekcje mogą być uzupełniane innymi formami zajęć, np.:
- wizytami w instytucjach państwa: stacji Pogotowia Ratunkowego, Straży Pożarnej, Centrum Zarządzania Kryzysowego,
- wyjazdami na obozy szkoleniowo-wypoczynkowe,
- organizowaniem kilkudniowych kursów z obszaru edukacji dla bezpieczeństwa,
- spotkaniami, wykładami z pracownikami straży miejskiej, pogotowia, policjantami, kombatantami czy psychologami,
- organizowaniem konkursów, które obejmują zakres aktualnie omawianej problematyki z obszaru edukacji dla bezpieczeństwa.
W celu realizacji przedmiotu, nauczyciele powinni prowadzić zajęcia praktyczne. Z tego powodu bardzo ważne jest odpowiednie tworzenie planu zajęć – tak, aby można było tworzyć bloki dwugodzinne, które pozwolą na organizację odpowiednich ćwiczeń.
Nauczyciele tego przedmiotu muszą dostosować wymagania do indywidualnych potrzeb, predyspozycji oraz możliwości uczniów. Szczególnie chodzi o dzieci i młodzież szkolną, która posiada specjalne potrzeby edukacyjne. W takich przypadkach nauczyciele powinni posiadać kompetencje pozwalające rozwijać i motywować takie grupy do dalszej pracy.
Jak zostać nauczycielem EDB?
Podobnie jak w przypadku pozostałych przedmiotów, również nauczyciele Edukacji dla bezpieczeństwa muszą posiadać określone kwalifikacje, aby móc nauczać tego przedmiotu w szkole. Wymagania określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Według tego aktu prawnego, nauczycielem EDB może zostać osoba, która ukończyła:
- studia II stopnia bądź jednolite magisterskie na kierunku lub specjalności zgodnym z nauczanym przedmiotem, a także przygotowanie pedagogiczne lub
- studia II stopnia bądź jednolite magisterskie na kierunku, którego efekty kształcenia obejmują treść nauczanego przedmiotu, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na właściwym etapie edukacyjnym a także posiada przygotowanie pedagogiczne lub
- studia II stopnia bądź jednolite magisterskie na kierunku innym niż „Edukacja dla bezpieczeństwa” oraz studia podyplomowe i przygotowanie pedagogiczne.
W przypadku osób, które posiadają dyplom ukończenia studiów magisterskich z zakresu Edukacji dla bezpieczeństwa, wymagane jest przygotowanie pedagogiczne (dokładne wymagania znajdują się w Rozporządzeniu). Jego zdobycie oferuje Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego. Więcej informacji o tym, jak zdobyć przygotowanie pedagogiczne przeczytasz w artykule Co to jest przygotowanie pedagogiczne?.
Z kolei osoby, które ukończyły studia wyższe na zupełnie innym kierunku niż Edukacja dla bezpieczeństwa i posiadają przygotowanie pedagogiczne bądź chcą je zrealizować w WSKZ z 25% rabatem, mogą uzyskać kwalifikacje do nauczania tego przedmiotu zapisując się na studia podyplomowe Nauczanie edukacji dla bezpieczeństwa (edb) i techniki.
