Zaktualizowano dnia 6 grudnia 2022
Według niektórych źródeł językiem polskim posługuje się na świecie nawet 48 milionów osób. Są to nie tylko mieszkańcy naszego kraju czy Polacy wiodący swoje życie za granicą. Jednym z najtrudniejszych języków świata potrzebują posługiwać się również dzieci obcokrajowców, którzy mieszkają na terenie RP. Według przepisów, tacy uczniowie mają prawo do edukacji języka polskiego przez wykwalifikowanych w tym kierunku nauczycieli. Muszą oni znać m.in. specyficzne metody kształcenia, które różnią się w porównaniu do standardowych lekcji języka realizowanych dla rodowitych uczniów z Polski. W jaki sposób nauczyciele uczą dzieci języka polskiego jako obcego?
Nauka języka jako obcego – przepisy dotyczące przyjęcia uczniów
Aspekty nauczania języka polskiego jako obcego dzieci oraz dorosłych są określone przepisami. Można w nich znaleźć wiele zapisów odnośnie ucznia (dziecka) przybywającego zzagranicy. Rozumie się przez takie określenie osobę, która nie jest obywatelem polski, a także obywatela polski, który pobierał naukę w szkołach za granicami naszego kraju.
Uczniowie, którzy są dziećmi obcokrajowców lub dzieci pobierające wcześniej naukę w szkołach funkcjonujących w innych systemach oświaty niż polski, przyjmowane są na takich samych warunkach oraz w takim samym trybie jak obywatele polski. Mowa m.in. o publicznych przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w publicznej szkole podstawowej bądź innej, publicznej formie wychowania przedszkolnego. Jeśli ma to miejsce w trakcie roku szkolnego, decyzję o przyjęciu takiego ucznia podejmuje dyrektor placówki.
Metody kształcenia – wiek 6-10 lat
Nauczanie języka polskiego jako obcego dzieci w wieku od 6 do 10 lat opiera się w głównej mierze na zabawie językowej połączonej z różnymi formami ekspresji plastycznej, teatralnej oraz muzycznej. Zajęcia często przybierają także formę gimnastyki, a nauczyciel prowadzący zajęcia wspiera się różnymi multimedialnymi pomocami dydaktycznymi.
Glottodydaktyka – przykładowe ćwiczenia
Nauka nowego języka jest dla dziecka stresująca i trudna, dlatego osoba prowadząca zajęcia powinna sprawić, aby zajęcia były prowadzone w przyjaznej atmosferze. W tym celu wykorzystuje zestaw powtarzających się ćwiczeń:
- wykorzystanie pacynki, która codziennie wita i żegna dzieci,
- śpiewanie piosenek na powitanie i na pożegnanie,
- zabawa z piłką (np. nauczyciel podrzucając piłkę pyta o wiek dziecka, a uczeń, który ją złapał odpowiada).
Atrakcyjnymi technikami nauczania są również gry oraz zabawy językowe, takie jak:
- kalambury,
- domino obrazkowe,
- bingo,
- memory,
- gry ruchowe i planszowe.
Metodyka kształcenia uczniów w wieku 11-18 lat
Predyspozycje do nauki jeżyka polskiego jako obcego uczniów w tym wieku są znacznie lepsze, co przekłada się również na bardziej zaawansowane zajęcia.
Glottodydaktyka – przykładowe ćwiczenia
Wśród technik stosowanych do zwiększenia sprawności słuchania ze zrozumieniem zalicza się m.in.:
- rozmowę wstępną w języku ojczystym,
- wizualizację tematu za pomocą obrazków,
- ćwiczenia wielokrotnego wyboru,
- odgrywanie wysłuchanych scen,
- układanie w odpowiedniej kolejności fragmentów tekstu.
Do metodyki kształcenia sprawności czytania ze zrozumieniem należą m.in.:
- zagadki leksykalno-gramatyczne,
- odgadywanie dalszego ciągu tekstu,
- uzupełnianie luk w tekście,
- łączenie pytań z odpowiedziami.
Prowadzący zajęcia dużą uwagę skupia także na odpowiedniej sprawności mówienia u ucznia. Aspekt ten sprawia na początku dzieciom sporo problemów, jednak mogą pokonać swoje początkowe bariery dzięki:
- wykorzystywaniu kart z obrazkami,
- odgrywaniu ról na bazie instrukcji,
- opowiadaniu treści obrazka,
- symulacjom sytuacyjnym.
Metodyka kształcenia w zakresie pisania
Nauczanie języka polskiego jako obcego młodych uczniów jest wymagające również w kontekście poprawnego pisania. Prowadzący zajęcia mogą wykorzystać wiele technik nauczania, które ułatwią dzieciom i młodzieży poprawny zapis zdań oraz wyrazów. Może być to:
- podpisywanie ilustracji,
- uzupełnianie dialogów,
- uzupełnianie krzyżówek,
- pisanie odpowiedni do wysłuchanego bądź przeczytanego tekstu,
- tworzenie prostych opisów (np. przedmiotów, ludzi lub zwierząt).
Glottodydaktyka – studia podyplomowe nadające kwalifikacje
W związku z tym, iż język polski dla obcokrajowców stał się w ostatnim czasie bardzo pożądany, Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego przygotowała kierunek Glottodydaktyka. Absolwenci otrzymują uprawnienia m.in. do pracy w polskich szkołach znajdujących się w kraju oraz za granicą, w ośrodkach dla uchodźców, w placówkach kultury czy w ramach międzynarodowych projektów na rzecz uchodźców i imigrantów. Program studiów przygotowuje również do założenia i prowadzenia własnej działalności
