Zaktualizowano dnia 8 listopada 2021
Układ nerwowy każdego człowieka przetwarza bodźce zmysłowe. Dzięki nim możemy odczuwać dotyk, słyszeć, widzieć, doznawać zapachy, smaki, a także utrzymywać równowagę. Niestety u niektórych osób – zwłaszcza dzieci – układ nerwowy odbiera te bodźce w sposób nieprawidłowy. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą objawiać się np. obniżoną bądź wzmożoną wrażliwością na bodźce lub zwiększonym poziomem aktywności ruchowej. Wówczas niezwykle istotne jest wdrożenie odpowiedniej terapii, która umożliwi uzyskanie optymalnej sprawności. Ze względu na coraz większe zapotrzebowanie na pracowników posiadających odpowiednie umiejętności w tym zakresie, rośnie zainteresowanie tematyką terapii SI. Jak wyglądają objawy zaburzenia integracji sensorycznej?
Co to jest integracja sensoryczna?
Według definicji integracja sensoryczna jest to uporządkowana i właściwa organizacja sensorycznych bodźców odbieranych przez receptory zmysłowe. Mózg odbiera i rozpoznaje napływające bodźce w oparciu o zebrane do tej pory doświadczenia i pozwala wywołać odpowiednią reakcję, która określana jest reakcją adaptacyjną. Systemy zmysłowe odgrywają niezwykle istotną rolę w procesach integracji sensorycznej.
Według różnych źródeł naukowych, procesy sensoryczne zapoczątkowane są już w życiu płodowym dziecka. Wówczas występuje ukształtowanie układu proprioceptywnego, dotykowego i przedsionkowego – są to niezwykle ważne systemy zmysłowe, od funkcjonowania których zależy odpowiednia praca pozostałych. Następujące po sobie etapy rozwoju umiejętności oraz doskonalenia pozostałych zmysłowych systemów trwają do 8. roku życia.
Zaburzenia integracji sensorycznej – objawy
Do najbardziej podstawowych objawów zaburzeń integracji sensorycznej należy:
- nadpobudliwość emocjonalna,
- nadaktywność,
- zaburzenia mowy,
- niska samoocena,
- osłabiona koordynacja wzrokowo-ruchowa,
- niezgrabność ruchowa,
- zaburzenia interakcji z innymi dziećmi,
- trudność w czynnościach codziennych,
- problemy z koncentracją.
Zaburzenia integracji sensorycznej – przyczyny
Jakie są w takim razie przyczyny takich zachowań oraz zaburzeń? Niestety jest ich bardzo wiele, dlatego terapeuta musi przeprowadzić niezwykle szczegółowy wywiad z rodzicami bądź opiekunami dziecka. Z uwagi na to, że nieprawidłowości mogą zachodzić już na etapie rozwoju prenatalnego, terapeuta może pytać również o sposób porodu, a także przebieg ciąży.
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą mieć podłoże w predyspozycjach genetycznych, używaniu substancji szkodliwych – chodzi nie tylko o palenie tytoniu, spożywanie alkoholu czy zażywanie narkotyków. Na zaburzenia odbioru bodźców wpływ może mieć również przewlekłe przyjmowanie leków, komplikacje podczas porodu czy przedwczesny poród. Również po urodzeniu dziecka mogą pojawić się niekorzystne warunki, takie jak zbyt długi pobyt w szpitalu czy ograniczone interakcje z rówieśnikami.
Kto diagnozuje zaburzenia integracji sensorycznej?
Terapia sensoryczna to proces długotrwały, szczególnie u dzieci. Czas leczenia zależny jest od stopnia zaawansowania i rodzaju zaburzeń. Orientacyjnie czas potrzebny na to, aby wyrównać deficyty określa się orientacyjnie na 6 miesięcy. Musi być jednak zachowana dobra współpraca oraz regularność spotkań – minimum raz w tygodniu.
Zaburzeniami integracji sensorycznej zajmuje się terapeuta integracji sensorycznej. Podczas wizyty:
- przeprowadza wywiad z rodzicami,
- sporządza kwestionariusz z pytaniami do uzupełnienia (także przez opiekunów),
- dokonuje obserwacji dziecka,
- przeprowadza testy południowo-kalifornijskie (jeżeli dziecko ukończyło 4. rok życia).
Diagnoza integracji sensorycznej wykorzystuje szeroki wachlarz możliwości, co pozwala zobiektywizować wyniki i precyzyjnie zdefiniować cele terapii.
Integracja sensoryczna studia podyplomowe
Studia podyplomowe Integracja sensoryczna z terapią ręki to odpowiedź Wyższej Szkoły Kształcenia Zawodowego na zapotrzebowanie rynku pracy na specjalistów w tej dziedzinie. Kierunek ma charakter kwalifikacyjny, co oznacza, że po jego ukończeniu absolwent oprócz wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych do pracy, otrzymuje uprawnienia do prowadzenia obserwacji diagnostyczno-klinicznej, terapii ręki i terapii metodą integracji sensorycznej. Kwalifikacje umożliwiają również otworzenie swojego gabinetu. Studia posiadają akredytację Krajowego Stowarzyszenia Terapeutów Integracji Sensorycznej, co umożliwia uzyskanie członkostwa KSTIS.
Kierunek przeznaczony jest dla osób, które posiadają przygotowanie pedagogiczne. W przypadku jego braku, uczelnia umożliwia zapisanie się na dwa kierunki równolegle – wówczas słuchacz może skorzystać z 25% rabatu na kierunek dotyczący przygotowania pedagogicznego.
