Dzieci, u których wykryto spektrum autyzmu tracą podstawowe kompetencje społeczne. Są bardzo wrażliwe i podatne na zwiększenie aktywności ośrodkowego układu nerwowego. Z tego względu poszukują wielu doznań, które w konsekwencji mogą zagrażać ich psychofizycznej integralności. Dzieci ze spektrum autyzmu posiadają wiele blokad powodujących, że nie potrafią nawiązać prawidłowych relacji z ludźmi. Wszelkie bodźce, których poszukuje przeciętnie rozwijające się dziecko, odbierane są przez dzieci z autyzmem jako przeciążające i ekstremalne. W związku z coraz większą skalą tego problemu wiele osób zastanawia, na czym polega integracja sensoryczna dziecka z autyzmem.
Czym jest autyzm?
Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju ujawniającym się najczęściej w trakcie pierwszych trzech lat życia. Jest efektem zaburzenia neurologicznego oddziałującego na funkcje pracy mózgu. To zaburzenie, które determinuje wszystkie poznawcze funkcje, a także, które burzy integrację sensoryczną. Więcej informacji znajdziesz w naszym artykule „Co to jest autyzm?”.
Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci z autyzmem
Integracja sensoryczna w autyzmie przebiega w nieco inny sposób, a jej zaburzenia mogą być minimalne. Zakłada się, że powstają w okresie okołoporodowym bądź w pierwszych latach życia dziecka. Zdaniem znanego badacza w zakresie autyzmu – Carla Delacato – istnieją dzieci:
- nadwrażliwe,
- niedowrażliwe
- odbierające tzw. biały szum.
Dzieci, które są nadwrażliwe cechuje bardzo niski próg wrażliwości w niektórych obszarach czuciowych. W konsekwencji przekazywanych jest za dużo informacji sensorycznych, które powodują ból i chaos. Dzieci niedowrażliwe poszukują bodźców, ponieważ dociera do nich niewystarczająca ilość danych sensorycznych ze względu na powolny układ nerwowy. Dzieci doświadczające białego szumu mają z kolei problemy pod względem prawidłowego odbioru bodźców, gdyż wewnętrzne sygnały nakładają się na bodźce, które płyną z zewnątrz.
Integracja sensoryczna w autyzmie
Istnieje wiele przesłanek, które mogą być dowodem na to, że u dziecka ze spektrum autyzmu występują zaburzenia w zakresie integracji sensorycznej. Oprócz tego, że dziecko jest zdezorientowane, niespokojne i przeciążone napływającymi bodźcami:
- odmawia wykonywania nowych aktywności,
- przejawia trudności z używaniem różnych przedmiotów,
- niechętnie angażuje się w aktywności,
- przejawia się ograniczoną ciekawością poznawczą i niechętnie dokonuje eksploracji otoczenia.
Oprócz tego, występować mogą zaburzenia przetwarzania sensorycznego objawiające się tym, że dziecko:
- unika kontaktu, szczególnie z dziećmi,
- może przejawiać trudności z organizacją zabawy adekwatną do wieku,
- może mieć trudności z utrzymywaniem kontaktu wzrokowego.
Terapia integracji sensorycznej dzieci ze spektrum autyzmu
Terapia integracji sensorycznej polega przede wszystkim na zajęciach ruchowych, które polegają na rozwijaniu prawidłowego odbioru oraz analizie bodźców pochodzących z otoczenia przez zmysły zewnętrzne, a także te, które płyną z własnego ciała.
Terapia ma na celu poprawić połączenia synaptyczne centralnego układu nerwowego dziecka, a także jakość organizacji i przesyłania informacji odbieranych przez jego zmysły. Głównym zadaniem terapii integracji sensorycznej jest dostarczenie dziecku w trakcie aktywności ruchowej kontrolowanej przez terapeutę bodźców sensorycznych, które wywołują poprawę integracji bodźców.
Postępy terapii osiągane są wówczas, gdy dziecko jest zaangażowane w proces terapeutyczny. Dochodzi wtedy do uruchomienia reakcji adaptacyjnych, które dotyczą działań celowych, samonakierowania, inicjacji kontaktów oraz interakcji społecznych. Duży postęp można osiągnąć, kiedy dziecko w sposób samodzielny kieruje działaniami oraz inicjuje akcję w otoczeniu. Nierówność charakterystyczna dla dziecka ze spektrum autyzmu może się nawet cofnąć.
Terapia osób ze spektrum autyzmu Studia podyplomowe
W związku z coraz większym zapotrzebowaniem na osoby posiadające odpowiednią wiedzę i umiejętności z zakresu terapii osób ze spektrum autyzmu, Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego stworzyła kierunek Edukacja i terapia osób ze spektrum autyzmu z elementami integracji sensorycznej, który pozwala zdobyć kwalifikacje do prowadzenia zajęć jako nauczyciel wspomagający. Więcej informacji na temat studiów znajdziesz na stronie kierunku.
