Zaktualizowano dnia 17 stycznia 2022
Każde dziecko, szczególnie w wieku przedszkolnym i szkolnym, bardzo chętnie bierze udział w różnego rodzaju zajęciach artystycznych. Bez względu na opanowane umiejętności i wrodzony talent, wszystkie dzieci chętnie podejmują się kreatywnych działań, które nie tylko wpływają pozytywnie na rozwój fizyczny i predyspozycje manualne. Jak się okazuje, wszelkie aktywności związane z ekspresją swoich myśli przy pomocy artystycznych środków mają pozytywny wpływ na psychikę dziecka. Z tego powodu od dłuższego czasu wdrażane są artystyczne formy terapeutyczne podczas leczenia wielu różnych schorzeń, z którymi borykają się najmłodsi. Jakie są rodzaje arteterapii i komu są zalecane?
Arteterapia – czym jest?
Arteterapia to forma psychoterapii, której głównymi elementami komunikacji są wszelkie środki artystyczne, proces twórczy, a także dzieło powstałe w jego wyniku. Forma ta jest wykorzystywana w terapii dzieci, młodzieży oraz dorosłych i osób starszych. Skierowana jest dla wszystkich, którym kreatywność pomoże dać upust swoim problemom, wewnętrznym konfliktom oraz chcą lepiej radzić sobie ze swoimi problemami. Sama nazwa składa się z dwóch części – sztuki oraz terapii. Jak sama nazwa wskazuje jest to działanie terapeutyczne z wykorzystaniem twórczości.
Dziedziny arteterapii
Arteterapię można podzielić na kilka dziedzin. Do najpopularniejszych zalicza się:
- terapię przez sztuki plastyczne – zalicza się do nich rysunek, rzeźbę, malarstwo, fotografię, film, różnego rodzaju multimedia, działania przestrzenne,
- muzykoterapię aktywną – dotyczy śpiewu, gry na instrumentach, ruchu przy muzyce, improwizacji,
- muzykoterapię receptywną – odnosi się do słuchania muzyki, relaksacji oraz wizualizacji,
- dramoterapię, która wykorzystuje psychodramę, elementy dramy oraz teatru i polega na odgrywaniu różnych ról społecznych w sytuacjach zaimprowizowanych,
- choreoterapię – terapię przez taniec,
- biblioterapię – przez wykorzystywanie wybranych tytułów literackich w celach terapeutycznych.
Funkcje arteterapii
Ze względu na swoje szerokie zastosowanie, arteterapia spełnia szereg funkcji. Do najważniejszych należy:
- rekreacyjna – tworzy warunki, które ułatwiają wypoczynek, pozwala oderwać się od codzienności, ułatwia nabywanie nowych umiejętności do rozwiązywania istotnych problemów,
- edukacyjna – pozwala dostarczać dodatkową wiedzę oraz zwiększyć mądrość życiową, co sprawia, że jednostka może bardziej angażować się w rzeczywistość przez stawianie sobie coraz ambitniejszych celów,
- korekcyjna – dotyczy przekształcania negatywnych mechanizmów w te bardziej wartościowe i przydatne,
- ekspresyjna – pozwala ujawnić tłumione emocje i tym samym rozładowywać nagromadzone napięcia, które niekorzystnie wpływają na wiele aspektów – zarówno fizycznych, jak i psychicznych,
- pragmatyczna – pozwala zapewniać podstawowe potrzeby,
- kompensacyjna – umożliwia zaspokajać nierealizowane potrzeby jednostki,
- regulacyjna – dotyczy zaspokajania potrzeb samorealizacji.
Proces twórczy dodatkowo pozwala:
- odreagować i uwolnić nagromadzone emocje,
- zmniejszyć poziom napięcia mięśniowego oraz emocjonalnego,
- uaktywnić sferę komunikacji niewerbalnej,
- wzmocnić poczucie bezpieczeństwa i kontroli,
- zwiększyć poziom akceptacji siebie,
- zwiększyć świadomość motywów własnych zachowań oraz działań,
- uaktywnić spontaniczność i uzewnętrznianie własnej ekspresji.
Techniki stosowane w arteterapii
Zajęcia terapeutyczne z wykorzystaniem form arteterapii mogą być prowadzone w przeróżny sposób. Dzięki dużej ilości metod oraz technik wykorzystywanych w arteterapii, zajęcia mogą być interesujące i zróżnicowane. Najpopularniejszymi technikami jest:
- Drama – metoda, która polega na uczeniu się przez odgrywanie ról przez uczestników.
- List – technika, która polega na pisaniu przez grupę listu do konkretnego bohatera – wszystkie grupy czytają listy, a następnie na ich podstawie układają opowiadanie o tym, jak powinien postąpić w danej sytuacji bohater.
- Poza – technika, która polega na prezentowaniu swoją pozą, ciałem konkretnej emocji lub sytuacji.
- Płaszcz eksperta – metoda, która pozwala spojrzeć na dany problem z różnych perspektyw – np. punktu widzenia ojca, matki, nauczyciela.
- Bezludna wyspa – technika dotycząca wizualizacji oraz pracy w grupach i późniejszej prezentacji w formie plastycznej bezludnej wyspy (uczestnicy przedstawiają określone elementy na arkuszach papieru).
- Cztery okna – zabawa, która pozwala uwrażliwić uczestników – polega na złożeniu kartki tak, aby powstały cztery pola, w które wpisują odpowiedzi na konkretne pytania (np. „Co sprawia, że jestem szczęśliwy?, „Kilka rzeczy, w których jestem dobry”.
Metody arteterapii opisane zostały szczegółowo w naszym innym artykule.
Studia podyplomowe Arteterapia
Arteterapia to studia podyplomowe, które pozwalają słuchaczom zdobyć umiejętności i kompetencje niezbędne do pracy jako Arteterapeuta. Kierunek ma charakter kwalifikacyjny, co oznacza, że absolwenci – oprócz pełnoprawnego i honorowanego świadectwa ukończenia studiów podyplomowych – otrzymują także kwalifikacje pozwalające na prowadzenie zajęć z zakresu arteterapii. Więcej o kierunku przeczytasz na stronie Arteterapia studia.
