Szacuje się, że w naszym kraju działa aktualnie około 1,5 miliona gospodarstw rolnych. Suma powierzchni, na której rolnicy zarządzają swoimi działalnościami wynosi niemal 15 milionów hektarów. Utrzymanie produkcji upraw oraz zwierząt hodowlanych jest nie tylko bardzo czasochłonne, ale również niezwykle kosztowne. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie zostawia jednak właścicieli tego rodzaju gospodarstw samym sobie i każdego roku oferuje dopłaty dla rolników, które pomagają pokryć poniesione koszty związane z produkcją, hodowlą oraz uprawą produktów rolnych. Z uwagi na różnorodny zakres prac poszczególnych gospodarstw, w naszym kraju istnieje wiele rodzajów dopłat bezpośrednich i obszarowych, dzięki czemu każdy rolnik może ubiegać się o dofinansowanie na konkretny cel.
Jakie dotacje dla rolników? – dotacje bezpośrednie
Jednolita płatność obszarowa
Tego typu dotacja przysługuje do ogólnej powierzchni gruntów rolnych, na których prowadzona jest działalność rolnicza. Maksymalna kwota, o którą mogą ubiegać się rolnicy na gospodarstwo w tej formie płatności wynosi 150 tysięcy euro.
Płatność za zazielenienie
Każdy rolnik, który jest uprawniony do jednolitej płatności obszarowej musi wykonywać prace związane z zazielenianiem. Zależnie od powierzchni gruntów ornych, występowania trwałych użytków zielonych cennych przyrodniczo, a także od udziału trwałych użytków zielonych, rolnicy muszą stosować jedną z trzech praktyk zazieleniania:
- dywersyfikację upraw,
- utrzymanie trwałych użytków zielonych,
- utrzymanie obszarów proekologicznych.
Przepisy UE zawierają jednak wiele wyjątków pozwalających znieść obowiązek realizacji praktyk związanych z zazielenianiem. Mowa np. o gospodarstwach, w których występuje ponad 75% udział gruntów ornych wykorzystywanych przy produkcji traw.
Płatność dodatkowa
Tego typu dotacja przysługuje rolnikom dysponującym gruntami objętymi jednolitą płatnością obszarową, których powierzchnia wynosi od 3,01 do 30 hektarów. Maksymalnie na jedno gospodarstwo może być to 27 hektarów. W praktyce oznacza to, że tego typu dotację mogą otrzymać rolnicy posiadający gospodarstwo większe niż 3 hektary.
Płatność dla młodych rolników
Ta forma dotacji przeznaczona jest dla rolników rozpoczynających swoją działalność w gospodarstwie rolnym bądź którzy rozpoczęli działalność w trakcie 5 lat od pierwszego złożenia wniosku w ramach jednolitej płatności obszarowej. Ważne jest, aby w pierwszym roku składania wniosku beneficjent nie przekraczał 40. roku życia. Płatność w tym przypadku zależy od powierzchni gruntów, jaka została objęta jednolitą płatnością obszarową. Nie może jednak przekraczać 50 hektarów. Taka dotacja przyznawana jest maksymalnie przez 5 lat od momentu złożenia wniosku.
Płatności związane z produkcją przeznaczoną na uprawy
Rolnicy mogą ubiegać się również o dopłaty do:
- roślin strączkowych na ziarno,
- roślin pastewnych,
- ziemniaków skrobiowych,
- buraków cukrowych,
- pomidorów,
- truskawek,
- chmielu,
- lnu,
- konopi włóknistych.
Tego typu dopłaty mają charakter płatności obszarowych, czyli przyznawane są do powierzchni konkretnej uprawy. Wsparcie w sektorze chmielu ma charakter regionalny, podczas gdy pozostałe – ogólnokrajowy.
Płatności związane z produkcją zwierzęcą
Rolnicy mogą również liczyć na dopłaty związane z produkcją zwierzęcą. Przysługują im płatności do:
- bydła,
- krów,
- owiec,
- kóz.
Zwierzęta, które rolnik chce zgłosić do płatności powinny być zarejestrowane i prawidłowo zidentyfikowane w chwili składania wniosku.
System dla małych gospodarstw
Rolnicy, którzy uczestniczą w systemie dla małych gospodarstw uzyskają dotacje w ramach tego systemu, która zastąpi wszystkie rodzaje finansowego wsparcia pochodzące z budżetu UE. Maksymalnie na jedno gospodarstwo może zostać przyznane 1250 euro. Rolnicy, którzy należą do tego systemu, mogą z niego wystąpić.
Przejściowe wsparcie krajowe
Rolnicy w ramach tego rodzaju dotacji mogą skorzystać z uzupełniającej płatności podstawowej dotyczącej:
- powierzchni upraw (m.in. zbóż, roślin oleistych, strączkowych, wysokobiałkowych, strączkowych pastewnych, konopi włóknistych),
- powierzchni gruntów ornych (gdy rolnik dokonał zasiewu, aby podwyższyć żyzność gleby, a także przyorał roślinność bądź wprowadził ją do gleby podczas zastosowania innego zabiegu mechanicznego do 31 sierpnia roku, w którym złożył wniosek o ten rodzaj płatności oraz nie prowadzi uprawy krócej niż rok).
W ramach tej dotacji rolnicy również mogą otrzymać płatność do tytoniu, jednak wsparcie w tym sektorze może być przyznawane tylko w formie, która nie jest związana z produkcją. Z takiej płatności może skorzystać rolnik, któremu przyznano jednolitą płatność obszarową i został przed 14 marca 2012 roku wpisany do rejestru zawartego w ustawie.
Dotacje unijne dla rolników za hektar – dotacje obszarowe
Rolnicy oprócz starania się o dopłaty bezpośrednie, mogą ubiegać się o dotacje unijne dla rolników za hektar. Działania, które odnoszą się do płatności za hektar są zawarte w poniższych programach:
- Rolnictwo ekologiczne,
- Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne,
- Wsparcie na zalesianie i tworzenie terenów zalesionych – premia pielęgnacyjna i premia zalesieniowa,
- Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (ONW),
- Wsparcie na inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska.
Studia podyplomowe rolnicze
Z uwagi na wiele różnych programów oraz opcji dopłat dla rolników, a także zmieniające się przepisy i wymogi, osoby prowadzące działalność rolną często mają problem z doborem odpowiedniej formy płatności dla swojego gospodarstwa. Studia podyplomowe na kierunku Doradztwo rolnicze (dla absolwentów kierunków nierolniczych) są świetnym rozwiązaniem dla absolwentów studiów wyższych, którzy prowadzą własne gospodarstwa, do zdobycia niezwykle cennej wiedzy i umiejętności w zakresie rozwoju tego typu działalności. Studia te są również przeznaczone dla osób, które chcą świadczyć usługi doradcze dla rolników.
