Zaktualizowano dnia 18 kwietnia 2023
Choć żyjemy w dobie nieustannego rozwoju technologicznego, który usprawniania funkcjonowanie niemal każdego przedsiębiorstwa, wciąż fundamentalnym aspektem w osiągnięciu sukcesów i realizacji celów jest czynnik ludzki. To właśnie pracownicy oraz kadra zarządzająca podejmuje decyzje wpływające na spożytkowanie i wykorzystanie pozostałych zasobów, które są w posiadaniu danej firmy. Na przestrzeni wielu lat zarządzanie kapitałem ludzkim ewoluowało i aktualnie jest jednym z podstawowych filarów managementu. Na czym polega i dlaczego ma tak duże znaczenie dla przedsiębiorstw?
Zarządzanie kapitałem ludzkim na przestrzeni lat
Termin „zarządzanie zasobami ludzkimi” był początkowo nieznany, ponieważ przez długie lata posługiwano się określeniami „zarządzanie kadrami” oraz „zarządzanie personelem”. Nie były jednak one do końca precyzyjne, ponieważ istnieją różnice między zarządzaniem zasobami ludzkimi a zarządzaniem personelem.
To drugie określenie dotyczy obsługi personelu przedsiębiorstwa przy równoczesnym połączeniu potrzeb osób zatrudnionych z zasadami, które wynikają ze sprawnego funkcjonowania organizacji. W zarządzaniu zasobami ludzkimi podstawą są aspekty dotyczące „ludzkiej strony” przedsiębiorstwa, a także relacji, jakie zachodzą między pracownikami i firmą.
Fazy zmian zarządzania kapitałem ludzkim
Ukształtowanie koncepcji zarządzania zasobami ludzkimi wynika bezpośrednio ze zmian, jakie nastąpiły w kontekście stosunku do pracowników. Badacze wyszczególnili trzy fazy zmian w obszarze zarządzania kapitałem ludzkim:
- operacyjną (lata 1900 – 1945), w której to dział kadr zarządzał personelem, a do jego zadań należało m.in. zatrudnianie pracowników, rejestrowanie czasu pracy, prowadzenie dokumentacji czy nadzorowanie kwestii rozliczeń,
- taktyczną (lata 1945-1980), nazywana również menedżerską, w której dział kadr realizował kilka dodatkowych i ważnych działań, jak np. wspieranie członków zarządu oraz kierowników, przetwarzanie oraz gromadzenie informacji niezbędnych do opracowywania planów zatrudnienia oraz monitorowanie rynku pracy,
- strategicznej (od lat 80.) oraz quasi-liniowej (od lat 90.) – dział kadr odpowiedzialny był za opracowanie personalnej strategii połączonej z ogólną – biznesową i ekonomiczną – strategią przedsiębiorstwa; w latach 90. Pojawiła się tendencja w przekształcenie funkcji personalnej ze sztabowej w tzw. quasi-liniową, czego efektem jest bliska współpraca menedżerów personalnych z menedżerami linowymi.
Zarządzanie ludźmi jako podstawowy obszar zarządzania firmą
Aktualnie zarządzanie zasobami ludzkimi to jeden z podstawowych filarów zarządzania przedsiębiorstwem. W literaturze definiowane jest ono jako całościowe podejście do zarządzania pracownikami, którzy są najcenniejszym kapitałem wszystkich organizacji. Zarządzanie zasobami ludzkimi jest zorientowane na połączenie wszystkich najważniejszych celów przedsiębiorstwa z ambicjami wszystkim pracowników, wynikającymi z ich potrzeb.
Taka forma zarządzania traktowana jest również jako metoda zarządzania zatrudnieniem, którego celem jest osiągnięcie przewagi konkurencyjnej poprzez zatrudnienie zaangażowanych oraz wykwalifikowanych pracowników.
Wykorzystuje się w tym celu różne techniki, np.:
- kulturowe,
- strukturalne,
- personalne.
Warto również podkreślić, że ludzie nie są zasobem – oni dysponują nim, czyli odpowiednimi cechami oraz właściwościami umożliwiającymi pełnić różne role w organizacji.
Funkcje zarządzania zasobami ludzkimi
Istnieje kilka funkcji związanych z zarządzaniem ludźmi w przedsiębiorstwie. Do dwóch najważniejszych należy:
- ekonomiczna – tego typu zarządzanie na celu uzyskać odpowiednią produktywność oraz wydajność pracy, która w dużej mierze zależy od pracownika i jego umiejętności, doświadczenia, kwalifikacji i motywacji,
- społeczna – dotyczy oczekiwań, interesów oraz potrzeb pracowników, które występują w obszarze materialnym (mowa np. o wynagrodzeniu) czy niematerialnym (jak np. awans).
Zarządzanie zasobami ludzkimi – podyplomowe studia online
Nieustanny rozwój firm, które chcą wypracować przewagę konkurencyjną, wpływa na coraz większe zainteresowanie zdobyciem wiedzy oraz umiejętności z zakresu efektywnego zarządzania kapitałem ludzkim. Z tego powodu Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego stworzyła Zarządzanie zasobami ludzkimi – studia podyplomowe, które przekazują słuchaczom aktualną wiedzę z tego zakresu zarówno na poziomie strategicznym, jak i operacyjnym.
