Z wychowania przedszkolnego korzystają w Polsce dzieci od 3. do 6. roku życia. W wyjątkowych przypadkach – za zgodą dyrektora przedszkola – może to być również uczeń 2,5-letni. Wśród w pełni zdrowych i prawidłowo rozwijających się przedszkolaków znajdują się także ci, który posiadają pewne ograniczenia i zaburzenia. Z tego powodu w każdej tego typu placówce organizowane są specjalne zajęcia mające na celu usprawnić funkcje rozwojowe i intelektualne. Tematy zajęć rewalidacyjnych nie są jednak uniwersalne – dostosowywane są m.in. do zaleceń zawartych w orzeczeniu dla danego ucznia. To, w jaki sposób powinny wyglądać takie zajęcia, kto je prowadzi i jakie dzieci mogą z nich korzystać, regulują odpowiednie przepisy.
Zajęcia rewalidacyjne – czym są i dla kogo są organizowane?
Obowiązek organizacji zajęć rewalidacyjnych dotyczy wszystkich rodzajów szkół — podstawowych oraz ponadpodstawowych, a także publicznych, specjalnych i integracyjnych. Choć w środowisku szkolnym są często traktowane jako pomoc psychologiczno-pedagogiczna, w praktyce mają inne przeznaczenie i zastosowanie.
Zajęcia rewalidacyjne organizowane są dla uczniów, którzy posiadają orzeczenie wydane przez specjalistę stwierdzające potrzebę specjalnego kształcenia z powodu niepełnosprawności. To m.in. osoby z:
- niepełnosprawnością intelektualną – program wspiera procesy poznawcze, pamięć, uwagę i koncentrację;
- autyzmem oraz Zespołem Aspergera – zajęcia rozwijają umiejętności komunikacyjne, relacyjne i emocjonalne;
- zaburzeniami słuchu i wzroku – aktywności stymulują zmysły, rozwój alternatywnych metod komunikacji i wspomaganie poznawcze;
zaburzeniami ruchowymi – ćwiczenia motoryczne wspierają zdolności manualne i koordynację.
Wymiar godzin zajęć rewalidacyjnych
Czas trwania i organizacja zajęć rewalidacyjnych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi są uregulowane przez przepisy oświatowe, które określają minimalny tygodniowy wymiar godzin. Dla uczniów w klasach integracyjnych lub ogólnodostępnych przewidziane są co najmniej 2 godziny zajęć rewalidacyjnych tygodniowo, natomiast w klasach specjalnych ich liczba wynosi 8,10 lub nawet 12 godzin na oddział, zależnie od specyfiki szkoły. W przedszkolach czas ten dostosowany jest do wieku dzieci – dla najmłodszych (3-4 lata) zajęcia trwają około 15 minut, a dla dzieci 5-6-letnich – 30 minut. W szkołach podstawowych godzina rewalidacyjna ma natomiast standardową długość 45 minut, choć czas ten można dostosować do możliwości ucznia, zachowując przy tym minimalny wymiar godzin określony w rozporządzeniu. Forma zajęć – indywidualna lub zespołowa – powinna być dobrana na podstawie wskazań zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego i dostosowana do możliwości i potrzeb uczestników.
Tematyka zajęć rewalidacyjnych – kto opracowuje program i co powinien zawierać?
W programie powinny znajdować się tematy, które pozwolą rozwijać przede wszystkim umiejętności komunikacyjne dostosowane do rodzaju niepełnosprawności ucznia. W przypadku ucznia:
- z zaburzeniami mowy bądź ucznia niemego – tematyka zajęć rewalidacyjnych rozwijające naukę języka migowego, a także pozostałych sposobów komunikowania, w tym alternatywnych oraz wspomagających metod komunikacji,
- niewidomego – tematy umożliwiające naukę orientacji przestrzennej oraz poruszania się, a także naukę systemu Braille’a,
- z autyzmem (w tym z zespołem Aspergera) – zajęcia, które rozwiną umiejętności społeczne oraz komunikacyjne.
Tematyka zajęć rewalidacyjnych opracowywana jest przez zespół stworzony przez nauczycieli i specjalistów, którzy prowadzą zajęcia. Grupa ta opracowuje program po tym, jak dokona wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania ucznia. Bardzo ważne jest uwzględnienie diagnozy, wniosków oraz zaleceń zawartych w orzeczeniu, które jest podstawą do skierowania na kształcenie specjalne.
Kwalifikacje dla nauczycieli – terapia pedagogiczna studia podyplomowe online
Dobór tematów zajęć rewalidacyjnych może być realizowany tylko przez osoby, które spełniają wymogi odnośnie kwalifikacji. Zajęcia są prowadzone przez nauczyciela lub specjalistę posiadającego kompetencje dostosowane do rodzaju niepełnosprawności uczniów. Aby spełniać te wymagania, nauczyciel musi ukończyć odpowiednie studia kierunkowe lub podyplomowe, np. z zakresu pedagogiki specjalnej, logopedii, czy resocjalizacji. Zajęcia rewalidacyjne mogą być także realizowane przez specjalistów, np. psychologów czy terapeutów pedagogicznych, na podstawie decyzji dyrektora szkoły, który ocenia, czy ich kwalifikacje odpowiadają potrzebom placówki.
Warto podkreślić, że uczniowie z niepełnosprawnościami mogą korzystać z innych form wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, organizowanych na podstawie rekomendacji zespołu nauczycieli i specjalistów. Jednakże zajęcia rewalidacyjne są dedykowane wyłącznie dla uczniów z orzeczeniem o niepełnosprawności i mają na celu intensywne wsparcie ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych. Właśnie dlatego rewalidacja w przedszkolu jest niezwykle ważnym procesem, który wymaga posiadania odpowiedniego przygotowania merytorycznego oraz praktycznego.
Dla osób, które chcą poprowadzić swoją ścieżkę zawodową w tym niezwykle interesującym kierunku, jakim jest diagnoza i terapia pedagogiczna, studia podyplomowe oferowane przez Wyższą Szkołę Kształcenia Zawodowego pozwalają zdobyć wymagane uprawnienia za pomocą nowoczesnej metody kształcenia przez Internet.
Studia podyplomowe – terapia, diagnoza i rewalidacja
Według przepisów, kwalifikacje do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych posiada osoba, która:
- ukończyła studia wyższe bądź zakład kształcenia
nauczycieli w obszarze odpowiednim do niepełnosprawności uczniów lub - posiada wykształcenie na poziomie, który jest
wymagany do zajmowania stanowiska nauczyciela oraz posiada przygotowanie
pedagogiczne, a także dyplom ukończenia studiów podyplomowych w zakresie
adekwatnym do niepełnosprawności uczniów.
Studia oferowane przez WSKZ nadają kwalifikacje do pracy jako nauczyciel terapeuta oraz rewalidator m.in. w przedszkolach. Słuchacze w trakcie nauki poznają najnowsze tendencje oraz wskazania do terapeutycznej pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
