Szacuje się, że w naszym kraju z niepełnosprawnością żyje ponad 3 miliony osób. W rzeczywistości może być to jednak nawet dwa razy więcej. Dużą część z tej grupy stanowią osoby borykające się z niepełnosprawnością intelektualną, nazywaną również oligofrenią. Według DSM-V, czyli klasyfikacji zaburzeń psychicznych stworzonej przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, są to osoby wykazujące niższy od przeciętnego poziom funkcjonowania intelektualnego. Oligofrenia utrudnia nie tylko komunikację z innymi, ale często również ogranicza chorego w codziennym funkcjonowaniu. Pomoc w przystosowaniu osób, u których wykryto tego typu nieprawidłowości niesie oligofrenopedagog, który pomaga nie tylko w przystosowaniu do codziennych czynności, ale również do nauki i podjęcia zatrudnienia.
Oligofrenia – co to jest?
Na przestrzeni ostatnich lat terminologia związana z niepełnosprawnością intelektualną uległa sporym zmianom. W naszym kraju używano zamiennie terminów „upośledzenie umysłowe” czy „opóźnienie w rozwoju umysłowym”. Aktualnie coraz częściej stosuje się określenia „oligofrenia” oraz „niepełnosprawność intelektualna”.
Według DSM-V oligofrenia obejmuje braki w obszarze funkcjonowania intelektualnego oraz przystosowawczego w zakresie dotyczącym rozumienia pojęć, funkcjonowania w życiu społecznym, a także w dziedzinach praktycznych.
Niepełnosprawność intelektualna to zaburzenie rozwojowe, które występuje stosunkowo często i dotyczy od 1 do 3% populacji. Wraz z oligofrenią często występują także inne zaburzenia rozwojowe, wady wrodzone i inne niepełnosprawności (np. padaczka, zaburzenia psychiczne, wady wzroku i słuchu).
Oligofrenia – rozpoznanie
Aby uznać daną osobę za niepełnosprawną intelektualnie, muszą zostać spełnione trzy kryteria diagnostyczne. U chorego muszą zostać wykryte:
- braki w funkcjonowaniu intelektualnym (problemy z planowaniem, myśleniem abstrakcyjnym, wyciąganiem wniosków, uczeniem się),
- deficyty w przystosowaniu społeczno-kulturowym (problemy z samodzielnym funkcjonowaniem, odpowiedzialnością za siebie i swoje decyzje, nieradzenie sobie z wymogami stawianymi przez otoczenie, nieprzestrzeganie ustalonych norm w społeczności, trudności w nawiązywaniu relacji interpersonalnych),
- deficyty intelektualne oraz przystosowawcze w okresie rozwojowym.
Przyczyny oligofrenii
Niepełnosprawność intelektualna występuje najczęściej u osób z uszkodzeniami kory mózgowej w okresie prenatalnym, okołoporodowym lub wczesnodziecięcym oraz borykającymi się z chorobami:
- neurologicznymi (np. dziecięce porażenie mózgowe, epilepsja),
- metabolicznymi,
- genetycznymi (zespół Downa, zespół Turnera).
Przyczyną oligofrenii mogą być również czynniki środowiskowe, związane z zaniedbaniem, niekorzystnymi warunkami psychospołecznymi czy brakiem odpowiedniej stymulacji rozwojowej.
Oligofrenia – leczenie
Choć oligofrenia to zaburzenie nieodwracalne, szybko podjęte i intensywne leczenie pozwala osobom niepełnosprawnym intelektualnie znacznie poprawić jakość życia. Terapia dostosowywana jest do indywidualnych potrzeb oraz możliwości pacjenta i powinna we wszechstronny sposób stymulować jego rozwój.
Edukacją i rehabilitacją osób z niepełnosprawnością intelektualną zajmuje się oligofrenopedagog. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na specjalistów z tego zakresu, Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego przygotowała studia podyplomowe o charakterze kwalifikacyjnym. Absolwenci uzyskują kwalifikacje do podjęcia pracy m.in. jako oligofrenopedagog w:
- ośrodkach rehabilitacyjno-edukacyjno-wychowawczych,
- poradniach psychologiczno-pedagogicznych,
- pozostałych placówkach, w których realizowany jest proces rehabilitacyjno-edukacyjno-wychowawczy.
Studia podyplomowe oligofrenopedagogika
Słuchacze w trakcie 3 semestrów zdobędą wiedzę i umiejętności z zakresu dydaktyki i pedagogiki specjalnej, a także poznają metody nauczania i wychowania uczniów z niepełnosprawnością intelektualną. Program studiów zawiera także bardzo istotne zagadnienia związane z organizacją pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz elementy psychologii klinicznej oraz psychopatologii.
Więcej informacji na temat studiów znajdziesz na stronie Oligofrenopedagogika studia podyplomowe.
