Zaktualizowano dnia 22 lipca 2024
Uzależnienie jest nabytym stanem zaburzenia zdrowia fizycznego oraz psychicznego, które objawia się przymusem zażywania określonej substancji bądź wykonywaniem jakiejś czynności. Uzależnić się można od wielu rzeczy – alkoholu, tytoniu, narkotyków, jedzenia, a nawet pracy. To tylko niektóre z wielu uzależnień, jakie dotykają Polaków. Osoby zmagające się z tym problemem nie zostają jednak same.
W naszym kraju funkcjonuje coraz więcej placówek i ośrodków profilaktyki oraz terapii uzależnień, w których terapeuci pomagają chorym w walce z nałogiem. Ze względu na duże zainteresowanie i zapotrzebowanie na specjalistów z tego obszaru, coraz więcej osób zastanawia to, czym zajmuje się terapeuta uzależnień oraz jak nim zostać.
Jak wygląda praca terapeuty uzależnień?
Praca terapeuty uzależnień jest ciekawym, lecz bardzo odpowiedzialnym zawodem. Ostatecznie przynosi jednak wiele satysfakcji ze względu na możliwość pomocy uzależnionym. Taka terapia zapewnia wsparcie osobom, których nałogiem są najczęściej narkotyki czy alkohol. To jednak niejedyne problemy, z którymi uzależnieni udają się do specjalisty, bowiem mogą skorzystać z jego pomocy także osoby zmagające się z uzależnieniami na tle behawioralnym. Mowa tu szczególnie o osobach uzależnionych np. od Internetu, seksu czy zakupów. Bez względu na rodzaj uzależnienia – można je leczyć z uwagi na fakt, że zazwyczaj mechanizm jego powstawania jest taki sam.
Zadaniem terapii jest uwolnienie osoby uzależnionej od czynnika, który spowodował nałóg. Po ukończeniu takiego leczenia powinno się przestać stosować daną substancję lub zachowywać się w sposób sprawiający wcześniej problem.
Terapeuci uzależnień wykorzystują narzędzia nazywane oddziaływaniami psychoterapeutycznymi, do których zaliczyć można psychoterapię indywidualną, grupową, psychoedukację, trening umiejętności czy reprogramming, który jest procesem polegającym na uczeniu pacjenta nowych i zdrowych zachowań. W niektórych przypadkach wdraża się pacjentom leczenie farmakologiczne, które zazwyczaj spełnia funkcję pomocniczą w trakcie terapii.
Terapeuta uzależnień – praca
Miejsc, w których zatrudnienie może znaleźć terapeuta uzależnień, jest wiele. Może on świadczyć swoją pomoc osobom potrzebującym m.in. w:
- instytucjach opiekuńczych;
- klinikach;
- przychodniach;
- stowarzyszeniach oraz fundacjach;
- ośrodkach leczenia uzależnień;
- ośrodkach wychowawczych.
Terapeuta może również znaleźć zatrudnienie w środowiskowych domach pomocy oraz prywatnych placówkach opieki.
Terapeuta uzależnień – jak zostać?
Jak zostać terapeutą uzależnień w 2024 roku? Aby zostać terapeutą ds. uzależnień, należy przede wszystkim posiadać odpowiednie cechy charakteru. Osoba ta powinna odznaczać się dużym poziomem empatii, cierpliwości, a także mieć odpowiednie podejście do pacjenta i potrafić odczytywać różne sygnały. Choć umiejętności te są niezwykle ważne, nie wystarczą jednak do podjęcia pracy w tym charakterze.
Według Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii rehabilitację osób uzależnionych mogą prowadzić lekarze, którzy posiadają specjalizację z psychiatrii oraz osoby legitymujące się certyfikatem specjalisty terapii uzależnień. W terapii mogą brać udział również osoby posiadające certyfikat instruktora terapii uzależnień.
Certyfikat specjalisty uzyskać może osoba z wyższym wykształceniem medycznym lub z dziedziny psychologii, socjologii, pedagogiki, resocjalizacji, teologii czy też nauk o rodzinie. Natomiast certyfikat instruktora uzyskać może osoba z minimum średnim wykształceniem. Certyfikaty można otrzymać po ukończeniu specjalnego szkolenia w dziedzinie uzależnienia, zgodnie z programem, który wybierany jest w drodze konkursu przeprowadzanego co najmniej raz w roku przez Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii.
Więcej na temat wymagań dotyczących zawodu znajdziesz w naszym artykule „Jakie wymagania musi obecnie spełniać terapeuta uzależnień?”.
Etyka terapeuty uzależnień
Realizując zadania zawodowe, terapeuta musi bazować na wiedzy uzyskanej podczas studiów, a także kierować się zasadami etycznymi, które znajdują się w specjalnym kodeksie. Osoba na tym stanowisku jest zobowiązana do przestrzegania zasad ogólnych – związanych m.in. z troską o najwyższy standard usług i przestrzeganiem tajemnicy zawodowej, a także dotyczących:
- relacji na linii terapeuta-pacjent – terapeuta nie powinien wykonywać czynności, gdy pacjentem jest ktoś bliski, a także, gdy sam jest osobą uzależnioną; dodatkowo powinien poinformować pacjenta o ewentualnym ryzyku dotyczącym metod terapeutycznych;
- rozwoju zawodowego – jednym z obowiązków jest nieustanny rozwój zawodowy i osobisty; ponadto terapeuta powinien być bezstronny i obiektywny w ocenie nowych technik terapeutycznych;
- relacji na linii terapeuta-współpracownicy – pełniąc tę funkcję, należy dbać o uczciwość, kulturę i przejrzystość relacji w miejscu pracy, a także wykazywać się troską o prestiż oraz poziom wykonywanego zawodu;
- praw terapeuty – zasady etyczne zawierają podstawowe prawa związane z zawodem – m.in. prawo do decydowania o najskuteczniejszym sposobie leczenia pacjenta czy prawo do odmowy prowadzenia leczenia, gdy terapeuta uzna, że nie ma możliwości prowadzić leczenia w sposób rzetelny;
- zdalnego prowadzenia terapii – zasady etyki odnoszą się m.in. do konieczności uzyskania zgody pacjenta na zmianę formy prowadzenia terapii.
Najsłynniejsi polscy terapeuci uzależnień
Inspiracją do podjęcia pracy jako terapeuta uzależnień mogą być sylwetki najsłynniejszych specjalistów w tym zawodzie, do których zalicza się:
- Marka Kotańskiego – był prekursorem leczenia narkomanii metodą terapii grupowych, która opierała się na pełnej abstynencji uczestników oraz pracy nad sobą; z jego inicjatywy powstał Monar, czyli ruch społeczny przekształcony po latach w stowarzyszenie pomagające uzależnionym, bezdomnym i chorym;
- Roberta Rutkowskiego – to obecnie jeden z najpopularniejszych psychoterapeutów uzależnień, autor książek psychologicznych, a także wykładowca zajmujący się leczeniem uzależnień od narkotyków, alkoholu, leków, hazardu oraz innych kompulsji i obsesji;
- Ewę Woydyłło-Osiatyńską – to ceniona polska doktor psychologii oraz terapeuta uzależnień, która w naszym kraju spopularyzowała leczenie bazujące na modelu Minnesota (opiera się na nim działalność m.in. grupy Anonimowych Alkoholików).
Terapia uzależnień studia podyplomowe
Studia podyplomowe Terapia uzależnień i współuzależnionych oferowane przez Wyższą Szkołę Kształcenia Zawodowego stanowią świetne uzupełnienie wiedzy oraz pozwalają zdobyć umiejętności dotyczące form uzależnień, profilaktyki oraz terapii osób uzależnionych. Na kierunek ten mogą zapisać się wszyscy absolwenci studiów wyższych – szczególnie o profilu społecznym, pedagodzy, psycholodzy, nauczyciele, a także wszyscy ci, którzy zajmują się zawodowo leczeniem osób uzależnionych.
Co robi terapeuta uzależnień?
Terapeuta uzależnień zajmuje się przede wszystkim terapią grupową i indywidualną uzależnień, ale prowadzi również działania edukacyjne i profilaktyczne, których celem jest ograniczenie występowania zjawiska uzależnienia. Może odpowiadać także za diagnozę i dobór odpowiedniej terapii np. grupowej lub na oddziale detoksykacyjnym.
Jak wygląda praca terapeuty uzależnień?
Terapeuta uzależnień dokonuje diagnozy rodzaju oraz stopnia nasilenia uzależnienia, a następnie dobiera odpowiednie formy terapii. Prowadzi również terapię indywidualną i grupową, a także edukuje osobę chorą oraz jednostki współuzależnione.
Gdzie może pracować terapeuta uzależnień?
Terapeuta uzależnień może znaleźć zatrudnienie w ośrodkach leczenia uzależnień, na oddziałach detoksykacyjnych, w stowarzyszeniach i fundacjach, a także przychodniach leczenia uzależnień.
Czy terapeuta uzależnień jest zawodem medycznym?
Specjalista psychoterapii uzależnień i instruktor terapii uzależnień, zgodnie z aktualnymi przepisami, należą do grupy zawodów medycznych.
Ile zarabia terapeuta uzależnień 2024?
Mediana zarobków terapeuty uzależnień w 2024 roku wynosi 6 110 zł brutto. Średnie widełki wynagrodzenia rozpoczynają się od 4 880 zł, a kończą na 7 630 zł, jednak 25% osób podejmujących zatrudnienie na tym stanowisku zarabia mniej lub więcej.
