Na przestrzeni ostatnich lat można zauważyć dynamiczne zmiany na rynku pracy. Zmieniają się nie tylko kwalifikacje potrzebne do zatrudnienia w danym sektorze, ale przede wszystkim pojawiają się nowe stanowiska związane z rozwojem wielu perspektywicznych dziedzin. W konsekwencji zmianie ulega także praca doradcy zawodowego, którego zadaniem jest przygotowanie uczniów do podjęcia niezwykle ważnej decyzji. Wybór profesji wykonywanej często przez całe życie jest jednym z najważniejszych życiowych wyborów, przed którym stają głównie młodzi ludzie w wieku szkolnym. Do zmieniających się realiów musi dopasować się także współczesny doradca zawodowy, którego praca wyglądała kilka lat temu nieco inaczej niż obecnie. Jakie są podstawowe różnice?
Rola poradnictwa zawodowego
Poradnictwo zawodowe jest procesem, w którym doradca pomaga innej osobie poznać swoje predyspozycje, cechy oraz umiejętności, a także ukierunkować ją w stronę konkretnego zatrudnienia. Nadrzędnym celem jest osiągnięcie jak najlepszego dostosowania nie tylko z punktu widzenia ekonomicznego, ale również społecznego i profesjonalnego.
Doradztwo zawodowe kiedyś – obowiązek kształcenia
Jeszcze kilkanaście lat temu pojęcie poradnictwa zawodowego w szkołach było dla uczniów dość obcym terminem. Ustawa z 1991 r. o systemie oświaty wprowadziła konieczność zapewnienia przez szkoły przygotowanie uczniów do wyboru zawodów oraz kierunku kształcenia. Początkowo jednak działania te były podejmowane jedynie przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne.
W 2001 r. wraz z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej wprowadzono z kolei wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego w istniejących wówczas gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Na mocy rozporządzenia z 2013 r. określono, by zajęcia dotyczące planowania kariery zawodowej były realizowane podczas bieżącej pracy wychowawców grup, nauczycieli czy specjalistów – w tym doradcy zawodowego współpracującego z poradnią psychologiczno-pedagogiczną.
Doradztwo zawodowe w szkole podstawowej i w przedszkolu
Od 1 września 2018 r. poradnictwo zawodowe pojawia się w:
- przedszkolu – jako zajęcia z preorientacji zawodowej,
- w klasach 1-6 szkoły podstawowej – jako zajęcia z orientacji zawodowej,
- w klasach 7-8 oraz w szkołach ponadpodstawowych – jako zajęcia z doradztwa zawodowego.
Czy doradztwo zawodowe jest obowiązkowe w szkole? – doradztwo zawodowe dziś
Od kilku lat w polskich szkołach realizowane są zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, które prowadzone są na obowiązkowych lekcjach bądź w formie odrębnych zajęć z tego zakresu. W różnych przypadkach poradnictwo zawodowe może być realizowane także w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wizyt zawodoznawczych, które mają na celu zapoznanie się ze środowiskiem pracy w wybranych zawodach.
Jak aktualnie wygląda praca doradcy zawodowego?
Jeszcze kilkanaście lat temu praca doradcy zawodowego skupiała się głównie na pomocy w podjęciu decyzji uczniom stojącym przed wyborem profili szkół, studiów czy przedmiotów maturalnych. I choć wciąż jest to jedno z głównych zadań doradcy zawodowego, specyfika pracy wygląda inaczej.
Wzrost liczby zawodów
Rynek pracy ulega dynamicznym zmianom, a wraz z postępem technologicznym i rozwojem wszystkich sektorów pojawiają się nowe zawody i specjalności, które wymagają konkretnych kwalifikacji i umiejętności. Doradca zawodowy musi więc posiadać nie tylko wiedzę o istniejących zawodach, ale bazować także na prognozach zapotrzebowania i monitorować potencjalne nowe kierunki rozwoju.
Specjaliści korzystają aktualnie z nowoczesnych narzędzi w postaci m.in. rządowych baz danych o zawodach, które na bieżąco są uzupełniane. Współcześni doradcy zawodowi mogą bazować również na licznych badaniach i statystykach dotyczących wyjazdów Polaków za granicę – ich motywacjach i oczekiwaniach. Doradztwo zawodowe bazuje także na wielu cennych informacjach związanych z działalnością wszystkich polskich uczelni – ich ofertami, zapotrzebowaniem czy programami studiów i perspektywami po ich ukończeniu.
Trend zmiany branży
Z pomocy doradcy zawodowego korzystali wcześniej głównie uczniowie lub osoby bezrobotne, które nie potrafiły dostosować się do rynku pracy. Dziś znacznie poszerzyło się grono odbiorców usług z zakresu doradztwa zawodowego z uwagi na wszechobecny trend przebranżowienia się. Aktualnie pracownicy, którzy odczuwają wypalenie zawodowe lub brak satysfakcji podejmują konkretne kroki, aby zmienić swoją sytuację. Nie tylko chętniej podejmują się zdobywania nowych kwalifikacji, ale również sięgają po profesjonalne porady.
