Wzrok to jeden z najważniejszych zmysłów, który jest podstawowym analizatorem biorącym udział w procesach poznawczych. Poprawne widzenie pozwala nie tylko odnajdywać się każdej przestrzeni i zapewnić bezpieczeństwo, ale również jest nieoceniony w trakcie wykonywania codziennych czynności. Niestety w naszym kraju – według danych GUS – niedowidzenie lub całkowity brak wzroku dotyczy niemal 2 milionów osób. Wśród nich są dzieci i młodzież w wieku szkolnym, które dzięki pomocy tyflopedagoga nie są wykluczone z życia edukacyjnego. Na czym polega specyfika pracy takiego specjalisty?
Osoba niedowidząca w szkole – specjalne potrzeby ucznia
Zaburzenia widzenia mogą znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. W szczególnie trudnej sytuacji są uczniowie, którzy przez ograniczenia spowodowane dysfunkcją wzroku nie mogą realizować programu nauczania w takim tempie, jak pełnosprawni rówieśnicy. Z uwagi na fakt, iż proces kształcenia bazuje głównie na czytaniu treści, które należy przyswoić, osoby niedowidzące muszą mieć zapewnione przez szkołę specjalne warunki odnośnie kształcenia, wychowania oraz opieki.
Niedowidzenie a orzeczenie
Wymóg ten wynika z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r., które zawiera informacje na temat organizacji procesu edukacyjnego dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Taki dokument jest wydawany również w przypadku uczniów słabowidzących lub niewidomych, którzy zostali zdiagnozowani przez okulistę bądź terapeutę wzroku.
Zapisz się na studia podyplomowe i zdobądź uprawnienia do pracy jako Tyflopedagog
Tyflopedagog – praca z osobami cierpiącymi na niedowidzenie lub utratę wzroku
Kształcenie, wychowanie i opieka dla uczniów o takim charakterze niepełnosprawności musi być zagwarantowana przez szkołę na każdym etapie edukacyjnym. Z uwagi na zupełnie inną specyfikę pracy, niż ma to miejsce w przypadku uczniów pełnosprawnych, a nawet innych grup uczniów z niepełnosprawnościami, prowadzeniem zajęć dla osób niedowidzących i niewidomych może zajmować się tylko osoba o odpowiednich kwalifikacjach.
Tyflopedagog ma za zadanie przygotować uczniów z dysfunkcjami lub całkowitą utratą wzroku do uczestniczenia w życiu społecznym, a także zawodowym poprzez prowadzenie i realizację zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz opiekuńczych.
Specyfika pracy tyflopedagoga
Niedowidzenie lub całkowity brak wzroku w dużym stopniu ogranicza możliwości poznawcze ucznia, dlatego specyfika pracy tyflopedagoga znacznie różni się od obowiązków wykonywanych przez klasycznego pedagoga specjalnego. Przede wszystkim tyflopedagog musi dostosować zajęcia do psychofizycznych możliwości podopiecznych i nauczyć ich sprawnego poruszania po danej przestrzeni.
Nauka opiera się na:
- dostarczaniu uczniom materiałów w postaci nagrań audio (w szybszym tempie, aby umożliwić im bardziej dynamiczny odbiór danych słuchowych),
- przekształcaniu bodźców wzrokowych na bardziej efektywną i przystępną postać, jak np. książki mówione, wypukłe mapy czy treści napisane alfabetem Braille’a,
- kształceniu funkcji wzrokowych, których celem jest zwiększenie poziomu aktywności ucznia i wytworzenie maksymalnej sprawności odnośnie skupienia uwagi,
- indywidualnej pracy z dzieckiem o różnych stopniach zdolności intelektualnej.
Tyflopedagogika studia podyplomowe – kwalifikacje dla specjalistów
Aspirujący terapeuta wzroku, który chce podjąć zatrudnienie jako nauczyciel osób niewidomych i słabowidzących musi spełnić wymogi dotyczące kwalifikacji. Tyflopedagogika studia podyplomowe są skierowane do osób, które chcą podjąć zatrudnienie w tym obszarze. Kierunek ma charakter kwalifikacyjny – absolwenci oprócz niezbędnej wiedzy i umiejętności uzyskują uprawnienia do prowadzenia zajęć z zakresu tyflopedagogiki.
