Zaktualizowano dnia 22 listopada 2021
Praca logopedy najczęściej kojarzona jest z pracą z dziećmi, które są w wieku szkolnym lub przedszkolnym. Zdarza się również, że gabinet logopedy odwiedzają osoby dorosłe, które zmagają się różnego rodzaju zaburzeniami narządu mowy. Jak się jednak okazuje, logopeda pracować może także z noworodkiem lub niemowlęciem. Wielu rodziców decyduje się na wizytę u specjalisty, aby przeanalizować ewentualne nieprawidłowości w rozwoju, które mogą mieć w kolejnych latach ogromny wpływ na kształtowanie mowy. Ich wykrycie pozwala nie dopuścić do nieodwracalnych zaburzeń lub złagodzić skutki, które ewentualnie mogą wystąpić. Czym dokładnie jest wczesna interwencja logopedyczna i na czym polega?
Co to jest wczesna interwencja logopedyczna?
Dziecko, które znajduje się w łonie matki nie tylko porusza wargami ucząc się połykania, szukania pokarmu czy ssania, lecz również wykształca swój słuch przez poznawanie akcentu, barwy, melodii i tonu głosu rodziców. Po urodzeniu można ocenić i określić stan rozwoju tych funkcji i – jeżeli zajdzie taka konieczność – wdrożyć terapię zwaną wczesną interwencją logopedyczną. Stawia ona wczesną diagnozę maksymalnie rocznego dziecka, po czym koncentruje się na stymulacji rozwoju noworodka dzięki specjalnym metodom terapeutycznym. Szczególnie zwraca się uwagę na rozwój pod względem poznawczym, funkcji językowych, w tym mowy – dużej i małej motoryki. Warto zaznaczyć, że powyższe funkcje już zaczynają się rozwijać w okresie płodowym. W literaturze określa się to jako etap przygotowawczy.
Wczesna interwencja logopedyczna – kiedy trzeba z niej skorzystać
Negatywny wpływ na rozwój mowy oraz późniejsze funkcjonowanie danego dziecka ma wiele czynników. Dlatego niezwykle istotne jest jak najwcześniejsze rozpoznanie zaburzeń, dzięki czemu można okazać bardziej skuteczną pomoc w zakresie logopedii. Wczesną interwencję logopedyczną wdraża się u dzieci:
- które wykazują różnego rodzaju anomalie w wywiadzie prenatalnym, okołoporodowym, a także we wczesnym dzieciństwie,
- które pochodzą z zagrożonej ciąży,
- które otrzymały mniej niż 8 punktów w skali Apgar,
- które są wcześniakami i posiadały niską masę urodzeniową,
- matek, które leczyły się na nadciśnienie oraz niedokrwistość,
- matek, które w trakcie ciąży stosowały nikotynę, alkohol bądź narkotyki,
- matek, które w trakcie ciąży doznały krwotoku z dróg rodnych,
- matek, które są lub były pod opieką kardiologa bądź endokrynologa.
Takie dzieci są poddawane w pierwszych dniach ocenie:
- audiometrycznej słuchu, które jest obowiązkowe u każdego noworodka w naszym kraju od kilku lat,
- budowy narządów artykulacyjnych,
- odruchów istotnych dla mowy – otwieranie i zamykanie ust, odruch ssania, połykanie, odwracanie głowy, wypychanie języka.
Wczesna interwencja logopedyczna – diagnoza
Zanim wdroży się odpowiednią terapię, trzeba przeprowadzić wnikliwą diagnozę pacjenta. Logopeda ocenia wówczas odruchowe reakcje, które pojawiają się w obszarze twarzy, a konkretniej ust. Niezwykle istotne jest wówczas określenie sposobu połykania, a także stanu układu oddechowego i artykulacyjnego. W trakcie diagnozy ważne jest także wykonanie badań specjalistycznych – laryngologicznych, czy neurologicznych – gdyż pozwalają odpowiednio zaplanować terapię logopedyczną.
Z uwagi na to, że neurologia ściśle powiązana jest z logopedią, istnieje również neurologopedia kliniczna z wczesną interwencją logopedyczną, która bada neurologiczne przyczyny zaburzeń logopedycznych.
Wczesna interwencja logopedyczna – działania
W trakcie terapii logopeda współpracuje z innymi specjalistami – m.in. z psychologami czy neurologami, co pozwala kompleksowo spojrzeć na dany przypadek. Zadaniem logopedy podczas terapii jest nauczenie dziecka efektywnego ssania piersi, a także wdrożenie skutecznych technik prawidłowego karmienia. Bardzo ważne jest również implementowanie technik rehabilitacyjnych pozwalających uaktywnić ośrodkowy układ nerwowy.
Studia podyplomowe Wczesna interwencja logopedyczna
W odpowiedzi na coraz większe zainteresowanie i zapotrzebowanie na osoby posiadające odpowiednie umiejętności w tym kierunku, Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego stworzyła Wczesna interwencja logopedyczna studia podyplomowe, które pozwalają logopedom podnieść kwalifikacje zawodowe. Na studia mogą zapisać się osoby posiadające dyplom ukończenia studiów magisterskich na kierunku logopedia, na kierunku filologia polska ze specjalnością logopedyczną lub świadectwo ukończenia podyplomowych studiów logopedycznych.
