Zaktualizowano dnia 8 kwietnia 2024
Jednym z najważniejszych i najlepiej punktowanych zadań na egzaminie maturalnym jest wypracowanie z języka polskiego. Nie bez powodu nauczyciele większość czasu poświęcają więc na omawianie lektur. Ich prawidłowa interpretacja i odwołanie do pojawiających się w nich motywów pozwolą Ci uzyskać odpowiednią ilość punktów. Przygotowujesz się do tegorocznej matury i zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną? Zobacz, na co zwrócić uwagę!
Co to jest rozprawka?
Zanim przyjrzymy się, jak pisać rozprawkę maturalną, warto na samym początku przybliżyć, czym w ogóle ona jest. Otóż rozprawka to forma wypowiedzi pisemnej o charakterze argumentacyjnym, co oznacza, że uczeń prezentuje własne stanowisko wobec określonego tematu i uzasadnia je. Samo słowo “rozprawka” to termin, który w kontekście matury używany jest potocznie, ponieważ fachowo jest to wypowiedź argumentacyjna, a w arkuszu maturalnym jest nazywana wypracowaniem.
Ile się pisze maturę z polskiego?
Matura w formule 2023 z języka polskiego podzielona jest na 3 części i wypracowanie pojawia się w ostatniej z nich. Jeśli ciekawi Cię to, ile się pisze maturę z polskiego, musisz wiedzieć, że będziesz mieć 240 minut na rozwiązanie zadań ze wszystkich trzech części. Bardzo ważne jest więc wygospodarowanie odpowiedniej ilości czasu w szczególności na rozprawkę, która pochłania go najwięcej.
Jak napisać rozprawkę – matura z polskiego to przede wszystkim poprawna interpretacja tematu i dobry plan
Podstawowym zadaniem, jakie czeka na Ciebie jeszcze zanim zaczniesz pisać wypracowanie maturalne, jest wnikliwa analiza zagadnienia sformułowanego w temacie. Na spokojnie i ze zrozumieniem przeczytaj kilkukrotnie polecenie, przemyśl pytanie bądź problem, jaki pojawia się w temacie wypracowania. Następnie zdecyduj, jakie stanowisko zajmiesz wobec tego problemu. Pozwoli Ci to określić i przemyśleć argumenty, a także to, jakie teksty literackie przywołasz.
Na tym etapie bardzo ważnym elementem jest konspekt rozprawki, który możesz napisać w brudnopisie. Możesz zawrzeć w nim:
- pomysł na wstęp (np. pytania, odniesienia do cytatu, jeśli pojawi się w temacie),
- swoje stanowisko lub tezę,
- zagadnienia, które chcesz poruszyć,
- ciekawe sformułowania i błyskotliwe myśli,
- argumenty potwierdzające Twoją tezę,
- wnioski końcowe,
- pomysł na to, jak zakończysz wypracowanie.
Jak napisać rozprawkę na maturze? Ważny wstęp
Bardzo ważnym aspektem tego, jak pisać rozprawkę maturalną, jest właściwa i spójna kompozycja. Rozprawka musi zawierać wstęp, część zasadniczą (rozwinięcie) oraz zakończenie. Wstęp powinien zawierać:
- wprowadzenie do tematu (np. osadzenie zagadnienia w kontekście historycznym),
- rozwinięcie głównej myśli,
- Twoje stanowisko w poruszanym temacie (np. jeśli zawiera pytanie), tezę lub hipotezę.
W tej części wypracowania możesz używać zwrotów, jak np. „Uważam, że…” czy „Zgadzam się z opinią, że…”.
Rozwinięcie – jak pisać rozprawkę maturalną trafnie argumentując
Druga część rozprawki to rozwinięcie, czyli miejsce, w którym musisz uargumentować swoje stanowisko lub tezę zawartą we wstępie. Bogata argumentacja to taka, która jest rzeczowa, poparta trafnymi przykładami i wieloaspektowa. Warto więc uwzględnić różne konteksty, a także zawrzeć elementy refleksji nad problemem. W wypracowaniu powinieneś wykorzystać znajomość i odniesienia do dwóch utworów literackich – lektury obowiązkowej oraz innego utworu literackiego (może być to utwór poetycki).
Aby zbudować merytoryczną i przekonującą argumentację, powinieneś w tej części:
- przytaczać przykłady z lektur, które będą wspierać przyjęty tok rozumowania,
- w każdym argumencie analizować inny aspekt danego zagadnienia,
- zadbać o rzeczową poprawność przykładów z wybranych utworów literackich oraz kontekstów,
- formułować wnioski w oparciu o przytoczone przykłady.
Jak napisać rozprawkę? Matura pisemna z polskiego to dobre zakończenie
Bardzo ważnym elementem wypracowania maturalnego jest zakończenie. Ostatnia część pracy powinna zawierać trafne i zwięzłe podsumowanie wniosków wynikających z wcześniejszej argumentacji. W zakończeniu unikaj jednak sformułowań, które nic nie wnoszą do pracy. Warto zamiast tego zawrzeć krótką refleksję na dany temat. Może być to myśl, która nie pojawiła się wcześniej w wypracowaniu.
Jakie tematy wypracowań pojawiły się na maturze w ubiegłych latach? Zobacz archiwalne arkusze maturalne.
FAQ:
- Czy rozprawkę można zacząć od pytania?
Tak. Wypracowanie maturalne z języka polskiego możesz zacząć od pytania, przyjmując tym samym hipotezę.
- Co to są argumenty w rozprawce?
Argumentacja jest uzasadnieniem Twojego stanowiska wobec zagadnienia, które zostało sformułowane w poleceniu zadania.
- Ile argumentów musi być w rozprawce na maturze?
Choć nie istnieje minimalna oraz maksymalna liczba argumentów, jaka musi pojawić się w rozprawce, uznaje się, że optymalną ilością są 3 argumenty. Warto zaznaczyć, że wypracowanie musi zawierać co najmniej 300 wyrazów.
- Jak długi powinien być wstęp do rozprawki?
Przyjmuje się, że wstęp powinien stanowić około ¼ całego tekstu, czyli około 80-120 słów.
- Jak napisać zakończenie rozprawki — zwroty przykładowe
W zakończeniu swojej pracy możesz zawrzeć takie zwroty, jak:
- “W świetle przytoczony argumentów…”,
- “Sądzę, że przedstawione przeze mnie argumenty…”,
- “Wszystko to prowadzi do wniosku, że…”,
- “Podsumowując moje rozważania, należy stwierdzić, że…” .
Więcej porad na temat tego, jak napisać rozprawkę maturalną, przykładowe arkusze czy quizy, które przygotują Cię od matury, znajdziesz odwiedzając serwis maturalny Twoja Matura.
