Zaktualizowano dnia 15 października 2025
Jednym z najważniejszych i najlepiej punktowanych zadań na egzaminie maturalnym jest wypracowanie z języka polskiego. Nie bez powodu nauczyciele większość czasu poświęcają na omawianie lektur. Ich prawidłowa interpretacja i odwołanie do pojawiających się w nich motywów pozwoli Ci uzyskać odpowiednią liczbę punktów. Przygotowujesz się do tegorocznej matury i zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną? Zobacz, na co zwrócić uwagę!
Co to jest rozprawka?
Zanim przyjrzymy się, jak się pisze rozprawkę maturalną, warto na samym początku przybliżyć, czym ona tak naprawdę jest. Otóż rozprawka to forma wypowiedzi pisemnej o charakterze argumentacyjnym, co oznacza, że uczeń prezentuje własne stanowisko wobec określonego tematu i uzasadnia je. Samo słowo „rozprawka” to termin, który w kontekście matury używany jest potocznie, ponieważ fachowo jest to wypowiedź argumentacyjna, a w arkuszu maturalnym jest nazywana wypracowaniem.
Ile się pisze maturę z polskiego?
Dlaczego tak dużo maturzystów szuka porad odnośnie tego, jak napisać rozprawkę maturalną? Przyczyn jest wiele, a jedną z nich jest ograniczony czas na każdym egzaminie, który sprawia, że musisz przystąpić do niego odpowiednio przygotowany.
Matura w formule 2023 z języka polskiego podzielona jest na 3 części i wypracowanie pojawia się w ostatniej z nich. Jeśli ciekawi Cię to, ile się pisze maturę z polskiego, musisz wiedzieć, że będziesz mieć 240 minut na rozwiązanie zadań ze wszystkich trzech części. Bardzo ważne jest więc wygospodarowanie odpowiedniej ilości czasu w szczególności na rozprawkę, która pochłania go najwięcej.
Jak się pisze rozprawkę – matura z polskiego to przede wszystkim poprawna interpretacja tematu i dobry plan
Istnieje wiele czynników, które zadecydują o poprawności Twojej pracy. Jeśli zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną, aby otrzymać wystarczającą liczbę punktów, musisz mieć świadomość, że wiele zależy przede wszystkim od wnikliwej analizy zagadnienia sformułowanego w temacie. Na spokojnie i ze zrozumieniem przeczytaj kilkukrotnie polecenie, a także przemyśl pytanie bądź problem, jaki pojawia się w temacie wypracowania. Następnie zdecyduj, jakie stanowisko zajmiesz wobec tego problemu. Pozwoli Ci to określić i przemyśleć argumenty, a także to, jakie teksty literackie przywołasz.
W tym, jak napisać rozprawkę maturalną, dzięki której zdobędziesz pozytywną ocenę z egzaminu, pomoże Ci… brudnopis. To właśnie w nim powinieneś rozpisać konspekt rozprawki, który jest bardzo ważnym elementem na tym etapie pracy.
Możesz zawrzeć w konspekcie:
- pomysł na wstęp (np. pytania, odniesienia do cytatu, jeśli pojawi się w temacie);
- swoje stanowisko lub tezę;
- zagadnienia, które chcesz poruszyć;
- ciekawe sformułowania i błyskotliwe myśli;
- argumenty potwierdzające Twoją tezę;
- wnioski końcowe;
- pomysł na to, jak zakończysz wypracowanie.
Konspekt rozprawki pomoże Ci zaplanować strukturę tekstu przed rozpoczęciem pisania i dzięki niemu łatwiej zachowasz porządek i logiczny układ argumentów. Oto przykładowy, krótki sposób na rozpisanie ważnych informacji.
| Element konspektu | Opis / przykład |
|---|---|
| Temat: | Czy ambicja zawsze prowadzi do sukcesu? |
| Teza: | Nadmierna ambicja może stać się źródłem upadku człowieka. |
| Argument 1: | W „Makbecie” W. Szekspira tytułowy bohater, owładnięty żądzą władzy, dopuszcza się zbrodni, co ostatecznie prowadzi do jego klęski i moralnego upadku. |
| Argument 2: | Historia Makbeta pokazuje, że ambicja pozbawiona moralnych hamulców nie tylko niszczy człowieka, lecz także jego otoczenie. |
| Zakończenie: | Wszystko to prowadzi do wniosku, że prawdziwy sukces wymaga umiaru i wewnętrznej równowagi, a ambicja bez zasad prowadzi do tragedii. |
Lista argumentów może być oczywiście dłuższa – im więcej trafnych przykładów przytoczysz, tym silniej uzasadnisz swoją tezę.
Budowa rozprawki
Niezależnie od tematu każde wypracowanie opiera się na trzech podstawowych częściach, które tworzą jego logiczny szkielet. Poniższa tabela pokazuje, jak wygląda typowa budowa rozprawki i co powinno znaleźć się w każdej z jej części.
| Część rozprawki | Co zawiera? | Wskazówki dla ucznia |
|---|---|---|
| Wstęp | Wprowadzenie w temat i przedstawienie tezy lub stanowiska. | Zadaj pytanie, przytocz cytat lub sformułuj tezę wprost. Nie rozwlekaj – 3-4 zdania wystarczą. |
| Rozwinięcie | Argumenty, przykłady i dowody potwierdzające Twoje stanowisko. | Każdy argument rozpocznij nowym akapitem. Używaj zwrotów łączących: po pierwsze, poza tym, z tego wynika… |
| Zakończenie | Podsumowanie i wnioski zgodne z tezą. | Nie dodawaj nowych argumentów. Użyj zwrotów typu: w świetle przytoczonych argumentów, wszystko to prowadzi do wniosku, że… |
Poniżej znajdziesz szczegółowe omówienie każdego z elementów, które pomoże Ci stworzyć spójną i logiczną wypowiedź argumentacyjną.
Jak napisać rozprawkę na maturze? Wstęp jest ważny
Bardzo ważnym aspektem tego, jak się pisze rozprawkę maturalną, jest właściwa i spójna kompozycja. Rozprawka musi zawierać wstęp, część zasadniczą (rozwinięcie) oraz zakończenie. Wstęp powinien zawierać:
- wprowadzenie do tematu (np. osadzenie zagadnienia w kontekście historycznym);
- rozwinięcie głównej myśli;
- Twoje stanowisko w poruszanym temacie (np. jeśli zawiera pytanie), tezę lub hipotezę.
Skuteczne techniki otwarcia, czyli jak zaczynać rozprawkę
Dobry początek sprawi, że z dużo większą pewnością siebie przystąpisz do tworzenia kolejnych części. Jeśli nie wiesz, jak zacząć rozprawkę, musisz pamiętać, że warto przytoczyć popularny cytat, zadać pytanie retoryczne czy wyrazić swoją opinię. Skuteczne okazuje się także zastosowanie kontrastu lub przedstawienie paradoksu.
Istnieje także wiele zwrotów, które okażą się pomocne, jak np.:
- „Na początek warto zauważyć, że…”
- „W odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie przedstawiam następującą opinię…”
- „W kontekście poruszanego zagadnienia, moim zdaniem…”
- „Zagadnienie to nasuwa wiele pytań, jednak moje stanowisko jest następujące…”
- „W oparciu o dostępne dane uważam, że…”
- „Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty, twierdzę, że…”
- „Zgadzam się z tezą, że…”
- „Podjąłem decyzję, że w tej rozprawce skoncentruję się na…”
- „Na początku chciałbym omówić, dlaczego…”
- „Proponuję zastanowić się nad kwestią, którą porusza temat…”
- „Z perspektywy moich doświadczeń temat ten może być rozpatrywany w następujący sposób…”
- „Chciałbym rozważyć ten temat z punktu widzenia…”
Przykładowy wstęp do rozprawki
Dobry wstęp do rozprawki powinien wprowadzać czytelnika w temat i jasno zapowiadać, jaką tezę zamierzasz rozwinąć w dalszej części pracy. To miejsce, w którym możesz zadać pytanie, przytoczyć cytat lub podzielić się własną refleksją – tak jak w poniższym przykładzie:
Na początek warto zauważyć, że szczęście jest jedną z tych wartości, do których dąży każdy człowiek, choć dla każdego może oznaczać coś zupełnie innego. Jedni widzą je w relacjach z innymi ludźmi, inni – w samorealizacji czy spokoju wewnętrznym. Współczesny świat, pełen pośpiechu i rywalizacji, często utrudnia nam dostrzeżenie tego, co naprawdę ważne. W tej rozprawce spróbuję odpowiedzieć na pytanie, czy szczęścia można się nauczyć i jaką rolę odgrywa w nim sposób myślenia człowieka.
Rozwinięcie – jak pisać rozprawkę maturalną, trafnie argumentując
Druga część rozprawki to rozwinięcie, czyli miejsce, w którym musisz uargumentować swoje stanowisko lub tezę zawartą we wstępie. Bogata argumentacja to taka, która jest rzeczowa, poparta trafnymi przykładami i wieloaspektowa. Warto więc uwzględnić różne konteksty, a także zawrzeć elementy refleksji nad problemem.
Jak się pisze rozprawkę maturalną, która będzie bogata w odpowiednią liczbę nawiązań? W wypracowaniu powinieneś wykorzystać znajomość i odniesienia do dwóch utworów literackich – lektury obowiązkowej oraz innego utworu literackiego (może być to utwór poetycki).
Aby zbudować merytoryczną i przekonującą argumentację, powinieneś w tej części:
- przytaczać przykłady z lektur, które będą wspierać przyjęty tok rozumowania;
- w każdym argumencie analizować inny aspekt danego zagadnienia;
- zadbać o rzeczową poprawność przykładów z wybranych utworów literackich oraz kontekstów;
- formułować wnioski w oparciu o przytoczone przykłady.
Na naszym blogu dowiesz się więcej na temat tego, co trzeba umieć na maturę z polskiego.
Trafna argumentacja? Z tymi zwrotami będzie Ci znacznie łatwiej
Aby skutecznie budować argumentację w rozprawkach, warto znać odpowiednie zwroty, które pozwolą Ci precyzyjnie przedstawić swoje stanowisko i wzmocnić wypowiedź. Poniżej znajdziesz przykłady zwrotów, które mogą okazać się bardzo pomocne podczas formułowania przekonujących argumentów:
- „Moim zdaniem” – doskonały sposób na rozpoczęcie wyrażania własnej opinii.
- „Nie mam wątpliwości, że” – używane, aby podkreślić pewność swojego stanowiska.
- „Z całą pewnością” – wzmacnia pewność wyrażanej opinii.
- „Śmiało można wyciągnąć wniosek, że” – do podkreślenia wnioskującej siły argumentu.
- „Bez wątpienia” – podkreśla, że argument jest niepodważalny.
- „Naturalnie” – wprowadza logiczne rozumowanie.
- „Rzeczywiście” – do potwierdzenia wcześniej wyrażonej opinii.
- „Wiadomo, że” – używane do przywoływania powszechnie akceptowanych faktów.
- „Prawdopodobnie” – wyraża ostrożne przypuszczenia, ale jest to także solidny sposób wyrażenia argumentu.
Zwroty porządkujące argumentację
Aby Twoja argumentacja była przejrzysta i logicznie uporządkowana, warto znać zwroty, które pomogą w płynny sposób przechodzić między poszczególnymi częściami wypracowania. Dzięki nim czytelnik będzie mógł śledzić Twoje myśli krok po kroku, co znacznie poprawia klarowność tekstu.
- „Po pierwsze” – do wprowadzenia pierwszego argumentu w dyskusji.
- „Po drugie” – używane do wprowadzenia kolejnego punktu w argumentacji.
- „Z jednej strony” – idealne do przedstawiania dwóch aspektów zagadnienia.
- „Z drugiej strony” – do wprowadzenia przeciwstawnego punktu widzenia.
- „Chciałbym na początku przedstawić” – do rozpoczęcia omawiania głównego tematu.
- „Teraz z kolei przejdę do” – wprowadza kolejny argument w uporządkowanej sekwencji.
- „Na zakończenie” – zapowiada podsumowanie lub ostatnią część argumentacji.
- „Reasumując” – do finalizacji przedstawianych argumentów.
- „Jako ostatni przytoczę argument” – wprowadza ostatnią myśl do wypracowania.
- “Podsumowując” – doskonałe do zamknięcia wypowiedzi i przypomnienia wszystkich argumentów.
Te zwroty umożliwią Ci logiczne ułożenie argumentacji, co jest kluczem do skutecznego wyrażenia swojego stanowiska.
Jak rozpocząć argument w rozprawce?
Samo użycie odpowiednich zwrotów to dopiero początek. Aby Twoje uzasadnienie było przekonujące, naucz się naturalnie wprowadzać argumenty do tekstu. Poniżej znajdziesz kilka gotowych przykładów, które możesz dopasować do każdego tematu:
- „Po pierwsze, warto zwrócić uwagę na to, że…” – doskonały sposób na rozpoczęcie pierwszego argumentu, np. „Po pierwsze, warto zwrócić uwagę na to, że szczerość buduje trwałe relacje międzyludzkie.”
- „Kolejnym argumentem potwierdzającym tę tezę jest fakt, że…” – idealne, gdy chcesz płynnie przejść do drugiego przykładu.
- „Nie sposób zaprzeczyć, że…” – świetne, gdy chcesz podkreślić pewność swojego stanowiska, np. „Nie sposób zaprzeczyć, że marzenia motywują nas do działania”.
- „Przykładem potwierdzającym tę myśl może być…” – dobre wprowadzenie do konkretnego przykładu z literatury lub życia.
- „Z powyższego wynika, że…” – do zamknięcia argumentu i przejścia do następnego.
Jak napisać rozprawkę? Matura pisemna z polskiego wymaga dobrego zakończenia wypracowania
Bardzo ważnym elementem wypracowania maturalnego jest zakończenie. Ostatnia część pracy powinna zawierać trafne i zwięzłe podsumowanie wniosków wynikających z wcześniejszej argumentacji. W zakończeniu unikaj jednak sformułowań, które nic nie wnoszą do pracy. Zamiast tego warto zawrzeć krótką refleksję na dany temat. Może być to myśl, która nie pojawiła się wcześniej w wypracowaniu.
Zwroty na zakończenie rozprawki
Dzięki odpowiednim zwrotom podsumowanie staje się płynne i wyraziste, a czytelnik otrzymuje jasny obraz Twojego stanowiska w sprawie. Poniżej znajdziesz zwroty na zakończenie rozprawki, podzielone według ich funkcji – tak, aby łatwiej było dobrać właściwe zamknięcie do Twojej pracy.
| Cel zwrotu | Przykładowe sformułowania |
|---|---|
| Podsumowanie argumentów | „W świetle przytoczonych argumentów…”, „Jak wynika z przytoczonych przykładów…”, „Podsumowując rozważania, można stwierdzić, że…” |
| Potwierdzenie tezy | „Myślę, że przedstawione argumenty pozwalają w pełni zgodzić się z tezą zawartą w temacie.”, „Przytoczone argumenty wystarczają, by stwierdzić, że…”, „Czy można nie wierzyć w słuszność stwierdzenia, że…” |
| Refleksja lub szerszy wniosek | „Podzielam ten pogląd i sądzę, że wart jest szerokiej popularyzacji.”, „Wszystko to prowadzi do wniosku, że…”, „Na zakończenie wrócę jeszcze raz do tezy, by podkreślić jej aktualność.” |
Zakończenie rozprawki – przykład
W praktyce możesz w łatwy sposób wykorzystać jeden z powyższych zwrotów? Oto przykładowe zakończenie, które można byłoby zastosować w rozprawce na temat przyjaźni:
Wszystko to prowadzi do wniosku, że prawdziwa przyjaźń jest jednym z najcenniejszych darów, jakie może otrzymać człowiek. Daje poczucie bezpieczeństwa, zrozumienia i wsparcia, a jednocześnie uczy empatii i lojalności. W świetle tych argumentów można uznać, że bez przyjaźni życie traci część swojego sensu, bo to właśnie obecność bliskiej osoby sprawia, że nawet trudne chwile stają się łatwiejsze do pokonania.
Jak zakończyć rozprawkę? Krótka checklista
Pomocna w stworzeniu zakończenia może być poniższa, krótka checklista, dzięki której łatwiej uporządkujesz myśli:
- Nawiąż do tezy przedstawionej we wstępie.
- Podsumuj argumenty, które zaprezentowałeś w rozwinięciu.
- Dodaj refleksję lub wniosek, który skłoni do przemyśleń.
Przykład: „Czy można być szczęśliwym bez obecności innych ludzi?” – to pytanie retoryczne może być ciekawym finałem dobrze napisanej rozprawki.
Jak napisać rozprawkę krok po kroku? Kilka najważniejszych punktów
Pisanie rozprawki wcale nie musi być trudne – wystarczy trzymać się kilku prostych zasad. To forma, która pozwala pokazać umiejętność logicznego myślenia, argumentowania i wyciągania wniosków. Oto krótka „ściągawka”, jak krok po kroku napisać dobrą rozprawkę:
- Przeczytaj uważnie polecenie – zrozum, jaki jest temat i czy masz się zgodzić, czy nie zgodzić z tezą.
- Zastanów się nad stanowiskiem – wybierz, po której stronie się opowiadasz i zapisz główną myśl.
- Wymyśl argumenty – przygotuj 2-3 mocne przykłady z literatury, historii lub życia codziennego.
- Zrób plan – zapisz w punktach: wstęp, argumenty i zakończenie.
- Napisz wstęp – wprowadź czytelnika w temat i przedstaw swoje stanowisko.
- Rozwiń argumenty w akapitach – każdy akapit poświęć jednemu argumentowi, dodaj przykład i krótkie wyjaśnienie.
- Zakończ podsumowaniem – podkreśl, jakie wnioski wynikają z Twoich argumentów.
- Sprawdź błędy – przeczytaj całość, popraw literówki, interpunkcję i logikę wypowiedzi.
Ciekawi Cię, jakie tematy wypracowań pojawiły się na maturze w ubiegłych latach? Zobacz archiwalne arkusze maturalne.
FAQ
Czy rozprawkę można zacząć od pytania?
Tak. Wypracowanie maturalne z języka polskiego możesz zacząć od pytania, przyjmując tym samym hipotezę.
Co to są argumenty w rozprawce?
Argumentacja jest uzasadnieniem Twojego stanowiska wobec zagadnienia, które zostało sformułowane w poleceniu zadania.
Ile argumentów musi być w rozprawce na maturze?
Zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną, która będzie poprawna pod kątem argumentów? Choć nie istnieje minimalna oraz maksymalna liczba, jaka musi pojawić się w rozprawce, uznaje się, że optymalne będą 3 argumenty. Warto zaznaczyć, że wypracowanie musi zawierać co najmniej 300 wyrazów.
Jak długi powinien być wstęp do rozprawki?
Przyjmuje się, że wstęp powinien stanowić około ¼ całego tekstu, czyli około 80-120 słów.
Więcej porad na temat tego, jak napisać rozprawkę maturalną, przykładowe arkusze czy quizy, które przygotują Cię od matury, znajdziesz, odwiedzając serwis maturalny Twoja Matura.
