Jak napisać rozprawkę maturalną krok po kroku?

Zaktualizowano dnia 20 lutego 2025

Jednym z najważniejszych i najlepiej punktowanych zadań na egzaminie maturalnym jest wypracowanie z języka polskiego. Nie bez powodu nauczyciele większość czasu poświęcają na omawianie lektur. Ich prawidłowa interpretacja i odwołanie do pojawiających się w nich motywów pozwoli Ci uzyskać odpowiednią liczbę punktów. Przygotowujesz się do tegorocznej matury i zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną? Zobacz, na co zwrócić uwagę!

Co to jest rozprawka?

Zanim przyjrzymy się, jak się pisze rozprawkę maturalną, warto na samym początku przybliżyć, czym ona tak naprawdę jest. Otóż rozprawka to forma wypowiedzi pisemnej o charakterze argumentacyjnym, co oznacza, że uczeń prezentuje własne stanowisko wobec określonego tematu i uzasadnia je. Samo słowo „rozprawka” to termin, który w kontekście matury używany jest potocznie, ponieważ fachowo jest to wypowiedź argumentacyjna, a w arkuszu maturalnym jest nazywana wypracowaniem.

Ile się pisze maturę z polskiego?

Dlaczego tak dużo maturzystów szuka porad odnośnie tego, jak napisać rozprawkę maturalną? Przyczyn jest wiele, a jedną z nich jest ograniczony czas na każdym egzaminie, który sprawia, że musisz przystąpić do niego odpowiednio przygotowany.

Matura w formule 2023 z języka polskiego podzielona jest na 3 części i wypracowanie pojawia się w ostatniej z nich. Jeśli ciekawi Cię to, ile się pisze maturę z polskiego, musisz wiedzieć, że będziesz mieć 240 minut na rozwiązanie zadań ze wszystkich trzech części. Bardzo ważne jest więc wygospodarowanie odpowiedniej ilości czasu w szczególności na rozprawkę, która pochłania go najwięcej.

Jak się pisze rozprawkę – matura z polskiego to przede wszystkim poprawna interpretacja tematu i dobry plan

Istnieje wiele czynników, które zadecydują o poprawności Twojej pracy. Jeśli zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną, aby otrzymać wystarczającą liczbę punktów, musisz mieć świadomość, że wiele zależy przede wszystkim od wnikliwej analizy zagadnienia sformułowanego w temacie. Na spokojnie i ze zrozumieniem przeczytaj kilkukrotnie polecenie, a także przemyśl pytanie bądź problem, jaki pojawia się w temacie wypracowania. Następnie zdecyduj, jakie stanowisko zajmiesz wobec tego problemu. Pozwoli Ci to określić i przemyśleć argumenty, a także to, jakie teksty literackie przywołasz.

W tym, jak napisać rozprawkę maturalną, dzięki której zdobędziesz pozytywną ocenę z egzaminu, pomoże Ci… brudnopis. To właśnie w nim powinieneś rozpisać konspekt rozprawki, który jest bardzo ważnym elementem na tym etapie pracy.

Możesz zawrzeć w konspekcie:

• pomysł na wstęp (np. pytania, odniesienia do cytatu, jeśli pojawi się w temacie);
• swoje stanowisko lub tezę;
• zagadnienia, które chcesz poruszyć;
• ciekawe sformułowania i błyskotliwe myśli;
• argumenty potwierdzające Twoją tezę;
• wnioski końcowe;
• pomysł na to, jak zakończysz wypracowanie.

Jak napisać rozprawkę na maturze? Wstęp jest ważny

Bardzo ważnym aspektem tego, jak się pisze rozprawkę maturalną, jest właściwa i spójna kompozycja. Rozprawka musi zawierać wstęp, część zasadniczą (rozwinięcie) oraz zakończenie. Wstęp powinien zawierać:

• wprowadzenie do tematu (np. osadzenie zagadnienia w kontekście historycznym);
• rozwinięcie głównej myśli;
• Twoje stanowisko w poruszanym temacie (np. jeśli zawiera pytanie), tezę lub hipotezę.

Skuteczne techniki otwarcia, czyli jak zacząć rozprawkę

Dobry początek sprawi, że z dużo większą pewnością siebie przystąpisz do tworzenia kolejnych części. Jeśli nie wiesz, jak zacząć rozprawkę, musisz pamiętać, że warto przytoczyć popularny cytat, zadać pytanie retoryczne czy wyrazić swoją opinię. Skuteczne okazuje się także zastosowanie kontrastu lub przedstawienie paradoksu. 

Istnieje także wiele zwrotów, które okażą się pomocne, jak np.: 

• „Na początek warto zauważyć, że…”
• „W odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie przedstawiam następującą opinię…”
• „W kontekście poruszanego zagadnienia, moim zdaniem…”
• „Zagadnienie to nasuwa wiele pytań, jednak moje stanowisko jest następujące…”
• „W oparciu o dostępne dane uważam, że…”
• „Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty, twierdzę, że…”
• „Zgadzam się z tezą, że…”
• „Podjąłem decyzję, że w tej rozprawce skoncentruję się na…”
• „Na początku chciałbym omówić, dlaczego…”
• „Proponuję zastanowić się nad kwestią, którą porusza temat…”
• „Z perspektywy moich doświadczeń temat ten może być rozpatrywany w następujący sposób…”
• „Chciałbym rozważyć ten temat z punktu widzenia…”

Rozwinięcie – jak pisać rozprawkę maturalną, trafnie argumentując 

Druga część rozprawki to rozwinięcie, czyli miejsce, w którym musisz uargumentować swoje stanowisko lub tezę zawartą we wstępie. Bogata argumentacja to taka, która jest rzeczowa, poparta trafnymi przykładami i wieloaspektowa. Warto więc uwzględnić różne konteksty, a także zawrzeć elementy refleksji nad problemem.

Jak się pisze rozprawkę maturalną, która będzie bogata w odpowiednią liczbę nawiązań? W wypracowaniu powinieneś wykorzystać znajomość i odniesienia do dwóch utworów literackich – lektury obowiązkowej oraz innego utworu literackiego (może być to utwór poetycki).

Aby zbudować merytoryczną i przekonującą argumentację, powinieneś w tej części:

• przytaczać przykłady z lektur, które będą wspierać przyjęty tok rozumowania;
• w każdym argumencie analizować inny aspekt danego zagadnienia;
• zadbać o rzeczową poprawność przykładów z wybranych utworów literackich oraz kontekstów;
• formułować wnioski w oparciu o przytoczone przykłady.

Na naszym blogu dowiesz się więcej na temat tego, co trzeba umieć na maturę z polskiego.

Trafna argumentacja? Z tymi zwrotami będzie Ci znacznie łatwiej

Aby skutecznie budować argumentację w rozprawkach, warto znać odpowiednie zwroty, które pozwolą Ci precyzyjnie przedstawić swoje stanowisko i wzmocnić wypowiedź. Poniżej znajdziesz przykłady zwrotów, które mogą okazać się bardzo pomocne podczas formułowania przekonujących argumentów:

1. „Moim zdaniem” – doskonały sposób na rozpoczęcie wyrażania własnej opinii.
2. „Nie mam wątpliwości, że” – używane, aby podkreślić pewność swojego stanowiska.
3. „Z całą pewnością” – wzmacnia pewność wyrażanej opinii.
4. „Śmiało można wyciągnąć wniosek, że” – do podkreślenia wnioskującej siły argumentu.
5. „Bez wątpienia” – podkreśla, że argument jest niepodważalny.
6. „Naturalnie” – wprowadza logiczne rozumowanie.
7. „Rzeczywiście” – do potwierdzenia wcześniej wyrażonej opinii.
8. „Wiadomo, że” – używane do przywoływania powszechnie akceptowanych faktów.
9. „Prawdopodobnie” – wyraża ostrożne przypuszczenia, ale jest to także solidny sposób wyrażenia argumentu.

Zwroty porządkujące argumentację

Aby Twoja argumentacja była przejrzysta i logicznie uporządkowana, warto znać zwroty, które pomogą w płynny sposób przechodzić między poszczególnymi częściami wypracowania. Dzięki nim czytelnik będzie mógł śledzić Twoje myśli krok po kroku, co znacznie poprawia klarowność tekstu.

1. „Po pierwsze” – do wprowadzenia pierwszego argumentu w dyskusji.
2. „Po drugie” – używane do wprowadzenia kolejnego punktu w argumentacji.
3. „Z jednej strony” – idealne do przedstawiania dwóch aspektów zagadnienia.
4. „Z drugiej strony” – do wprowadzenia przeciwstawnego punktu widzenia.
5. „Chciałbym na początku przedstawić” – do rozpoczęcia omawiania głównego tematu.
6. „Teraz z kolei przejdę do” – wprowadza kolejny argument w uporządkowanej sekwencji.
7. „Na zakończenie” – zapowiada podsumowanie lub ostatnią część argumentacji.
8. „Reasumując” – do finalizacji przedstawianych argumentów.
9. „Jako ostatni przytoczę argument” – wprowadza ostatnią myśl do wypracowania.
10. “Podsumowując” – doskonałe do zamknięcia wypowiedzi i przypomnienia wszystkich argumentów.

Te zwroty umożliwią Ci logiczne ułożenie argumentacji, co jest kluczem do skutecznego wyrażenia swojego stanowiska.

Jak napisać rozprawkę? Matura pisemna z polskiego wymaga dobrego zakończenia wypracowania

Bardzo ważnym elementem wypracowania maturalnego jest zakończenie. Ostatnia część pracy powinna zawierać trafne i zwięzłe podsumowanie wniosków wynikających z wcześniejszej argumentacji. W zakończeniu unikaj jednak sformułowań, które nic nie wnoszą do pracy. Warto zamiast tego zawrzeć krótką refleksję na dany temat. Może być to myśl, która nie pojawiła się wcześniej w wypracowaniu.

Zwroty używane w zakończeniu wypowiedzi

Zakończenie rozprawki to kluczowy moment, w którym należy wyciągnąć wnioski i podsumować swoje argumenty. Dzięki odpowiednim zwrotom zakończenie staje się płynne i wyraziste, a czytelnik otrzymuje jasny obraz Twojego stanowiska w sprawie.

1. „Czy można nie wierzyć w słuszność stwierdzenia, że” – świetne do podsumowania argumentów i odniesienia się do postawionych pytań.
2. „Myślę, że przedstawione argumenty pozwalają w pełni zgodzić się z tezą zawartą w temacie” – podsumowuje Twoje stanowisko w sposób jednoznaczny.
3. „Na zakończenie wrócę jeszcze raz do tezy” – do wzmocnienia swojej opinii na zakończenie.
4. „Podzielam ten pogląd i sądzę, że wart jest szerokiej popularyzacji” – wprowadza dodatkowy komentarz.
5. „Na zakończenie, wracając do pytania postawionego w temacie, udzielam jednoznacznej odpowiedzi”– forma jasnego, finalnego stanowiska.
6. „W świetle przytoczonych argumentów” – do podsumowania omawianych dowodów na rzecz tezy.
7. „Przytoczone argumenty wystarczają, by stwierdzić, że” – do zakończenia analizy.
8. „Jak wynika z przytoczonych argumentów” – jasne podsumowanie dotychczasowych dowodów.
9. „Wszystko to prowadzi do wniosku, że” – skuteczny sposób na zakończenie podsumowujące całość.

Zakończenie rozprawki przy pomocy tych zwrotów pomoże Ci wyraźnie i przekonująco zamknąć temat. 

Jakie tematy wypracowań pojawiły się na maturze w ubiegłych latach? Zobacz archiwalne arkusze maturalne.

FAQ:

1. Czy rozprawkę można zacząć od pytania? 

Tak. Wypracowanie maturalne z języka polskiego możesz zacząć od pytania, przyjmując tym samym hipotezę.

2. Co to są argumenty w rozprawce? 

Argumentacja jest uzasadnieniem Twojego stanowiska wobec zagadnienia, które zostało sformułowane w poleceniu zadania. 

3. Ile argumentów musi być w rozprawce na maturze?

Zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną, która będzie poprawna pod kątem argumentów? Choć nie istnieje minimalna oraz maksymalna liczba, jaka musi pojawić się w rozprawce, uznaje się, że optymalne będą 3 argumenty. Warto zaznaczyć, że wypracowanie musi zawierać co najmniej 300 wyrazów.

4. Jak długi powinien być wstęp do rozprawki?

Przyjmuje się, że wstęp powinien stanowić około ¼ całego tekstu, czyli około 80-120 słów.

Więcej porad na temat tego, jak napisać rozprawkę maturalną, przykładowe arkusze czy quizy, które przygotują Cię od matury, znajdziesz odwiedzając serwis maturalny Twoja Matura.