Zaktualizowano dnia 16 sierpnia 2024
Jednym z najważniejszych i najlepiej punktowanych zadań na egzaminie maturalnym jest wypracowanie z języka polskiego. Nie bez powodu nauczyciele większość czasu poświęcają na omawianie lektur. Ich prawidłowa interpretacja i odwołanie do pojawiających się w nich motywów pozwoli Ci uzyskać odpowiednią ilość punktów. Przygotowujesz się do tegorocznej matury i zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną? Zobacz, na co zwrócić uwagę!
Co to jest rozprawka?
Zanim przyjrzymy się, jak się pisze rozprawkę maturalną, warto na samym początku przybliżyć, czym ona jest. Otóż rozprawka to forma wypowiedzi pisemnej o charakterze argumentacyjnym, co oznacza, że uczeń prezentuje własne stanowisko wobec określonego tematu i uzasadnia je. Samo słowo “rozprawka” to termin, który w kontekście matury używany jest potocznie, ponieważ fachowo jest to wypowiedź argumentacyjna, a w arkuszu maturalnym jest nazywana wypracowaniem.
Ile się pisze maturę z polskiego?
Dlaczego tak dużo maturzystów szuka porad odnośnie tego, jak napisać rozprawkę maturalną? Przyczyn jest wiele, a jednym z nich jest ograniczony czas na każdym egzaminie, który sprawia, że musisz przystąpić do niego odpowiednio przygotowany.
Matura w formule 2023 z języka polskiego podzielona jest na 3 części i wypracowanie pojawia się w ostatniej z nich. Jeśli ciekawi Cię to, ile się pisze maturę z polskiego, musisz wiedzieć, że będziesz mieć 240 minut na rozwiązanie zadań ze wszystkich trzech części. Bardzo ważne jest więc wygospodarowanie odpowiedniej ilości czasu w szczególności na rozprawkę, która pochłania go najwięcej.
Jak się pisze rozprawkę – matura z polskiego to przede wszystkim poprawna interpretacja tematu i dobry plan
Istnieje wiele czynników, które zadecydują o poprawności Twojej pracy. Jeśli zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną, aby otrzymać wystarczającą ilość punktów, musisz mieć świadomość, że wiele zależy przede wszystkim od wnikliwej analizy zagadnienia sformułowanego w temacie. Na spokojnie i ze zrozumieniem przeczytaj kilkukrotnie polecenie, przemyśl pytanie bądź problem, jaki pojawia się w temacie wypracowania. Następnie zdecyduj, jakie stanowisko zajmiesz wobec tego problemu. Pozwoli Ci to określić i przemyśleć argumenty, a także to, jakie teksty literackie przywołasz.
W tym, jak napisać rozprawkę maturalną, dzięki której zdobędziesz pozytywną ocenę z egzaminu, pomoże Ci… brudnopis. To właśnie w nim powinieneś rozpisać konspekt rozprawki, który jest bardzo ważnym elementem na tym etapie pracy.
Możesz zawrzeć w konspekcie:
- pomysł na wstęp (np. pytania, odniesienia do cytatu, jeśli pojawi się w temacie);
- swoje stanowisko lub tezę;
- zagadnienia, które chcesz poruszyć;
- ciekawe sformułowania i błyskotliwe myśli;
- argumenty potwierdzające Twoją tezę;
- wnioski końcowe;
- pomysł na to, jak zakończysz wypracowanie.
Jak napisać rozprawkę na maturze? Ważny wstęp
Bardzo ważnym aspektem tego, jak się pisze rozprawkę maturalną, jest właściwa i spójna kompozycja. Rozprawka musi zawierać wstęp, część zasadniczą (rozwinięcie) oraz zakończenie. Wstęp powinien zawierać:
- wprowadzenie do tematu (np. osadzenie zagadnienia w kontekście historycznym);
- rozwinięcie głównej myśli;
- Twoje stanowisko w poruszanym temacie (np. jeśli zawiera pytanie), tezę lub hipotezę.
W tej części wypracowania możesz używać zwrotów, jak np. „Uważam, że…” czy „Zgadzam się z opinią, że…”.
Rozwinięcie – jak pisać rozprawkę maturalną trafnie argumentując
Druga część rozprawki to rozwinięcie, czyli miejsce, w którym musisz uargumentować swoje stanowisko lub tezę zawartą we wstępie. Bogata argumentacja to taka, która jest rzeczowa, poparta trafnymi przykładami i wieloaspektowa. Warto więc uwzględnić różne konteksty, a także zawrzeć elementy refleksji nad problemem.
Jak się pisze rozprawkę maturalną, która będzie bogata w odpowiednią ilość nawiązań? W wypracowaniu powinieneś wykorzystać znajomość i odniesienia do dwóch utworów literackich – lektury obowiązkowej oraz innego utworu literackiego (może być to utwór poetycki).
Aby zbudować merytoryczną i przekonującą argumentację, powinieneś w tej części:
- przytaczać przykłady z lektur, które będą wspierać przyjęty tok rozumowania;
- w każdym argumencie analizować inny aspekt danego zagadnienia;
- zadbać o rzeczową poprawność przykładów z wybranych utworów literackich oraz kontekstów;
- formułować wnioski w oparciu o przytoczone przykłady.
Jak napisać rozprawkę? Matura pisemna z polskiego to dobre zakończenie
Bardzo ważnym elementem wypracowania maturalnego jest zakończenie. Ostatnia część pracy powinna zawierać trafne i zwięzłe podsumowanie wniosków wynikających z wcześniejszej argumentacji. W zakończeniu unikaj jednak sformułowań, które nic nie wnoszą do pracy. Warto zamiast tego zawrzeć krótką refleksję na dany temat. Może być to myśl, która nie pojawiła się wcześniej w wypracowaniu.
Jakie tematy wypracowań pojawiły się na maturze w ubiegłych latach? Zobacz archiwalne arkusze maturalne.
FAQ:
- Czy rozprawkę można zacząć od pytania?
Tak. Wypracowanie maturalne z języka polskiego możesz zacząć od pytania, przyjmując tym samym hipotezę.
- Co to są argumenty w rozprawce?
Argumentacja jest uzasadnieniem Twojego stanowiska wobec zagadnienia, które zostało sformułowane w poleceniu zadania.
- Ile argumentów musi być w rozprawce na maturze?
Zastanawiasz się, jak napisać rozprawkę maturalną, która będzie poprawna pod kątem argumentów? Choć nie istnieje minimalna oraz maksymalna liczba, jaka musi pojawić się w rozprawce, uznaje się, że optymalną ilością są 3 argumenty. Warto zaznaczyć, że wypracowanie musi zawierać co najmniej 300 wyrazów.
- Jak długi powinien być wstęp do rozprawki?
Przyjmuje się, że wstęp powinien stanowić około ¼ całego tekstu, czyli około 80-120 słów.
- Jak napisać zakończenie rozprawki — zwroty przykładowe
W zakończeniu swojej pracy możesz zawrzeć takie zwroty, jak:
- „W świetle przytoczony argumentów…”,
- „Sądzę, że przedstawione przeze mnie argumenty…”,
- „Wszystko to prowadzi do wniosku, że…”,
- „Podsumowując moje rozważania, należy stwierdzić, że…” .
Więcej porad na temat tego, jak napisać rozprawkę maturalną, przykładowe arkusze czy quizy, które przygotują Cię od matury, znajdziesz odwiedzając serwis maturalny Twoja Matura.
