Zaktualizowano dnia 16 lutego 2023
Po ukończeniu szkoły ponadpodstawowej uczeń dokonuje ważnej decyzji dotyczącej kontynuacji nauki. Jeśli zdecyduję się podjąć studia wyższe i podpisać umowę z uczelnią, wraz z momentem złożenia ślubowania rozpoczyna naukę i zdobywa status studenta. Nabywa wówczas nie tylko prawo do korzystania z edukacyjnych zasobów szkoły wyższej, ale również do wielu świadczeń. Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku słuchaczy, którzy mogą uczestniczyć w zajęciach organizowanych przez uczelnie bez konieczności posiadania świadectwa ukończenia szkoły średniej. Na czym polegają podstawowe różnice między statusem studenta i słuchacza?
Szkoła wyższa przepustką do wielu świadczeń, czyli prawa studenta w pigułce
Dokumenty niezbędne do zapisu
Absolwenci szkoły średniej decydujący się na kontynuowanie nauki i podjęcie studiów wyższych stoją często przed dużym dylematem w kontekście wyboru właściwego kierunku oraz uczelni, która w odpowiedni sposób przygotuje ich pod kątem merytorycznym oraz praktycznym z danego obszaru nauk.
Gdy wybór padnie już na jedną z uczelni, student musi przystąpić do rekrutacji i spełnić określone warunki. Jednym z najważniejszych jest zdobycie odpowiedniej ilość punktów, na które wpływa m.in. wynik egzaminu maturalnego. Jeśli rekrutacja przebiegnie dla kandydata pomyślnie, musi złożyć komplet dokumentów. Dokładne wymogi zależą od danej uczelni, jednak najczęściej oczekuje się od studentów:
- kserokopii świadectwa maturalnego wraz z oryginałem (do wglądu),
- podania o przyjęcie na studia,
- dokumentów potwierdzających udział w olimpiadzie czy konkursach, które mogły mieć wpływ na uzyskane przez studenta w trakcie rekrutacji punkty.
Jakie prawa ma osoba o statusie studenta?
Osoba, która rozpoczyna studia, podpisuje z uczelnią umowę, a po złożeniu ślubowania zdobywa pełnię praw studenckich. Student może:
- realizować studia według indywidualnej organizacji studiów,
- zmienić kierunek studiów,
- przenieść się na studia stacjonarne bądź niestacjonarne,
- usprawiedliwiać nieobecność na zajęciach,
- wziąć urlop od zajęć,
- przystąpić do egzaminu komisyjnego przy udziale wskazanego obserwatora,
- powtarzać zajęcia ze względu na niesatysfakcjonujące wyniki w nauce.
Student po otrzymaniu pozytywnych ocen ze wszystkich zajęć przewidzianych studiów, a także obronie pracy właściwej do każdego stopnia i charakteru studiów, otrzymuje dyplom oraz tytuł – licencjata, magistra, inżyniera bądź doktora.
Status studenta a świadczenia socjalne
Studenci mogą liczyć również na wiele zniżek, do których uprawnia ich ważna legitymacja studencka. Ulgi dotyczą m.in. przejazdów komunikacją miejską oraz publicznymi środkami transportu, a także innych usług, w tym biletów wstępu do wielu miejsc związanych z kulturą i rozrywką.
Studenci mają prawo również do ubiegania się o świadczenia finansowe w postaci stypendium:
- socjalnego,
- dla osób niepełnosprawnych,
- rektora,
- finansowanego przez jednostkę samorządu terytorialnego,
- za wyniki w nauce bądź w sporcie.
Dodatkowo studenci mogą starać się również o zapomogę wynikającą np. z ciężkiej sytuacji rodzinnej bądź materialnej. W trakcie nauki dziekanat może wydać zainteresowanym zaświadczenie o byciu studentem, które jest niezbędne w przypadku różnych świadczeń, o które ubiegają się inni członkowie rodziny.
Czy student jest ubezpieczony?
Aby mieć prawo do świadczeń w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, student powinien mieć własny tytuł do ubezpieczenia bądź być zgłoszonym do niego przez uczelnię lub rodziców. Jeśli nie ma on swojego ubezpieczenia bądź nie ma możliwości zgłoszenia przez członka rodziny, do ubezpieczenia zdrowotnego zgłasza go wówczas uczelnia.
Na to, czy studenci są ubezpieczeni wpływa w takim przypadku ich dobrowolna decyzja. Sami zgłaszają chęć ubezpieczenia składając odpowiedni wniosek w dziekanacie.
Status słuchacza – do czego uprawnia?
Aby pobierać naukę na uczelni wyższej, nie trzeba jednak przechodzić procesu rekrutacji opisanego wyżej. Wiele polskich uczelni oferuje również kształcenie w tak zwanych „Uniwersytetach Otwartych”, których zadaniem jest rozpowszechnianie nauki dzięki dostarczaniu usług edukacyjnych zainteresowanym słuchaczom.
Podobnie do osób posiadających status studenta, słuchacz może zdobywać wiedzę i umiejętności poprzez udział w:
- kursach,
- szkoleniach,
- wykładach,
- zajęciach warsztatowych.
Jak zostać wolnym słuchaczem na studiach?
Szczegółowe przepisy odnośnie uzyskania statusu słuchacza i możliwości uczęszczania na zajęcia są najczęściej określone przez każdą uczelnię w wewnętrznych regulaminach. Większość szkół wyższych oferujących kształcenie w „Uniwersytetach Otwartych” pozwala na kształcenie bez względu na wiek (słuchaczem mogą być 16-latkowie lub osoby młodsze), posiadane wykształcenie, obywatelstwo czy miejsce zamieszkania.
Status studenta a słuchacza – różnice
Jest to więc jedna z najważniejszych różnic względem osób o statusie studenta, którzy muszą spełnić wiele warunków, w tym przede wszystkim odnośnie wykształcenia i odpowiednich wyników z poprzedniego etapu edukacji.
Słuchacze mają zapewnioną kadrę dydaktyczną o odpowiednich kwalifikacjach, sale wykładowe z wyposażeniem niezbędnym do realizacji zajęć, a także obsługę administracyjną. Po zakończeniu danego cyklu zajęć, słuchacze otrzymują jednak tylko dyplom ukończenia – bez możliwości obrony pracy naukowej i zdobycia tytułu, jak ma to miejsce w przypadku studentów.
Słuchacze na studiach podyplomowych
Słuchaczami nazywane są również osoby, które po ukończeniu studiów wyższych podjęły dalszą naukę na studiach podyplomowych. Rosnące zainteresowanie nieustannym poszerzaniem wiedzy i umiejętności wynika z wielu udogodnień oferowanych przez uczelnie. Jedną z nich jest m.in. możliwość kształcenia przez Internet, jak ma to miejsce w przypadku Wyższej Szkoły Kształcenia Zawodowego.
