Zaktualizowano dnia 6 kwietnia 2023
Kształceniem specjalnym w przedszkolu, szkole czy innej placówce oświatowej określa się sposób pracy z uczniem o specjalnych potrzebach. Włączenie tego rodzaju nauczania ma na celu wyrównanie szans edukacyjnych dzieci z niepełnosprawnościami, ale także udzielenie im odpowiedniego wsparcia.
Czy orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wiąże się z niepełnosprawnością? Kto może je otrzymać?
Dokument, jakim jest orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wydaje się nie tylko uczniom z niepełnosprawnością. Otrzymują je także dzieci niedostosowane społecznie lub zagrożone niedostosowaniem społecznym, które wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy.
Kiedy i na jaki okres wydaje się orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego?
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się w terminie maksymalnie 30 dni, licząc od dnia złożenia wniosku o jego wydanie lub od dnia uzupełnienia wniosku, lub przedstawienia dokumentacji. Tak mówią przepisy Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych.
W szczególnych przypadkach wynikających, np. złożonością procesu diagnostycznego, czas ten można wydłużyć do 60 dni. Warto dodać, że dokument ten wydaje się na okres wychowania przedszkolnego, roku szkolnego albo etapu edukacyjnego.
Od jakiego wieku można rozpocząć kształcenie specjalne?
Im wcześniej rozpoznana zostanie u ucznia potrzeba opracowania indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego, tym lepiej dla niego. W związku z tym wdrożenie kształcenia specjalnego w przedszkolu jest możliwe. Prawo nie normuje konkretnego wieku, od którego można stosować taki sposób nauczania. Kształcenie specjalne może zostać wdrożone także na późniejszych etapach edukacyjnych, np. w szkole.
Co określa orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego?
W orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego zespół określa m.in.:
- diagnozę funkcjonowania ucznia z uwzględnieniem: potencjału rozwojowego, mocnych stron i uzdolnień oraz barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia;
- okres, w jakim zachodzi potrzeba kształcenia specjalnego;
- zalecane warunki i formy wsparcia umożliwiające realizację indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych;
- cele rozwojowe i terapeutyczne do realizacji podczas różnego typu zajęć oraz w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniowi lub jego rodzinie w zależności od potrzeb;
- wszystkie formy kształcenia specjalnego, poczynając od najkorzystniejszej dla dziecka;
- zalecane działania wpływające na poprawę funkcjonowania ucznia, wspierające jego rodzinę oraz wzmacniające jego uczestnictwo życiu szkolnym;
- niezbędny w procesie kształcenia sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne (w zależności od potrzeb dziecka);
- sposoby oceny efektów działań podjętych przez przedszkole, szkołę, ośrodek lub placówkę w celu realizacji założeń.
Kto wchodzi w skład zespołu określającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego?
Zespół powołany jest przez dyrektora poradni, a w jego skład wchodzą: dyrektor poradni lub upoważniona przez niego osoba – jako przewodniczący zespołu, psycholog, pedagog, lekarz, a także inni specjaliści, w szczególności posiadający kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej, jeżeli ich udział w pracach zespołu jest niezbędny.
Co się należy dziecku z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego?
Uczniowie z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego wydanym ze względu na zaburzenia ze spektrum autyzmu lub niepełnosprawność sprzężoną mogą liczyć na wsparcie nauczycieli współorganizujących kształcenie specjalne, którzy mają kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej. Innym określeniem na tego typu specjalistę jest: nauczyciel wspomagający.
Czy rodzic może wycofać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego?
Rodzice ucznia mają prawo uczestniczyć w posiedzeniu zespołu i podczas niego przedstawić swoje stanowisko. Jednak nie ma przepisów określających, że mają oni prawo wycofać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Ponadto w wyniku tego dokumentu tworzy się indywidualny program edukacyjno-terapeutycznym, a jego anulowanie mogłoby skutkować całkowitą zmianą dotychczasowego sposobu nauczania.
Jak oceniać ucznia z orzeczeniem?
Oceny ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego dokonuje się na postawie zawartych w nim zaleceń. Dokument powinien określać proponowane sposoby oceny efektów działań podjętych przez przedszkole, szkołę, ośrodek lub placówkę.
Czy uczeń z orzeczeniem może nie zdać?
Według Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół można przedłużyć okres nauki ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Decyzję w tej sprawie podejmuje rada pedagogiczna. Rozporządzenie określa, że w szkole podstawowej na I etapie edukacyjnym może być to dodatkowy jeden rok, a na II etapie edukacyjnym – dwa lata. Natomiast okres przedłużenia nauki w szkole ponadpodstawowej wynosi jeden rok.
Czy dziecko z orzeczeniem ma pierwszeństwo w naborze do pierwszej klasy?
Dzieci oraz młodzież przyjmuje się odpowiednio do przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych po przeprowadzeniu postępowania rekrutacyjnego. Nie ma przepisów mówiących o tym, że dziecko z orzeczeniem ma pierwszeństwo w naborze do pierwszej klasy. W związku z tym jest przyjmowany na podstawie ogólnych zasad rekrutacji. Prawo oświatowe wskazuje, że do pierwszej klasy publicznej szkoły podstawowej zamieszkałe w ustalonym obwodzie dzieci przyjmuje się z urzędu.
