Zaktualizowano dnia 18 maja 2023
Windykator jest przedstawicielem wierzyciela, a jego celem jest skłonienie dłużnika do spłacenia należności. Przypomina on dłużnikowi o obowiązku zapłaty, prowadzi również negocjacje i ustala warunki ugody, które odpowiadałyby obydwu stronom.
Odzyskiwanie należności – działania windykatora
Praca w windykacji często jest mylona z działaniami komornika – jest to czynnikiem poniekąd utrudniającym samą windykację: ze względu na obawy dłużników o działania dążące do zajęcia majątku, często utrudniają kontakt, nie reagując na wezwania i odrzucając próby negocjacji. Windykator powinien przede wszystkim uświadomić dłużnika, że jego działania mają na celu polubowne zawarcie ugody co do spłaty należności, a dopiero unikanie tych rozmów może skutkować zajęciem komorniczym.
“Co to jest windykacja? –
dochodzenie własności
za pomocą środków określonych
w obowiązujących przepisach prawnych.
Dzieli się na windykację polubowną
oraz windykację sądową.”
Ten podział jest najczęściej spotykany w ofertach kancelarii prawnych. Dodatkowo mogą dochodzić takie czynności, jak windykacja komornicza, pokomornicza oraz windykacja karna. Podstawowe działania to jednak:
- windykacja polubowna – kontakt listowny, telefoniczny i osobisty, przypominający o obowiązku spłaty zadłużenia, obejmujący również negocjacje i zawarcie ugody co do możliwości uregulowania należności;
- windykacja sądowa – stosowana w przypadku braku współpracy dłużnika z windykatorem; polega na uzyskaniu sądowego wyroku bądź nakazu zapłaty, który uzupełniony o klauzulę wykonalności jest podstawą do egzekucji komorniczej.
Wszystkie działania, które podejmuje windykator dążąc do odzyskania należności na rzecz wierzyciela, muszą być zgodne z obowiązującym prawem. Dotyczy to nie tylko rodzaju i kolejności wykonywanych działań –
w tym administracyjnych – ale również formy kontaktu z dłużnikiem. Te nie mogą nosić znamion nękania, nachodzenia i zastraszania, co niestety bywa częstą praktyką wielu firm, świadczących tego typu usługi.
Ustawa o windykacji – ważne zmiany
Znowelizowana ustawa o działalności windykacyjnej i zawodzie windykatora wprowadza zmiany w świadczeniu usług windykacyjnych, został już przedłożony do konsultacji – powstał głównie ze względu na wątpliwe w swym działaniu i nieprofesjonalne czynności windykatorów wobec dłużników, o których wspomniano tu wcześniej. Celem nowelizacji ma być uzyskanie kontroli i prawne uregulowanie działań windykatorów, obejmujące również ich kompetencje oraz wymogi wobec instytucji, które zajmują się takimi usługami.
Kto może zostać windykatorem?
Do tej pory zawód windykatora nie był w szczególny sposób regulowany. Oznacza to, że zatrudnienie w tym charakterze nie musi być poprzedzone konkretnym wykształceniem – bardziej liczą się predyspozycje do pełnienia tej funkcji.
Ustawa o działalności windykacyjnej i zawodzie windykatora miałaby powstać jako osobny akt regulujący tę działalność. Propozycja resortu sprawiedliwości liczy ponad 60 artykułów, zaś jej główne założenia to:
- czynności windykacyjne mają być podejmowane z wyłączeniem stosowania jakichkolwiek środków i zachowań, które mogłyby mieć charakter agresywny, w tym związanych ze stosowaniem przemocy, gróźb lub wprowadzających inną osobę w błąd; zakazane ma być naruszanie godności ludzkiej, prawa do prywatności, prawa do leczenia, prawa do wypoczynku, prawa do wykonywania czynności zarobkowych oraz innych praw osobistych osoby zobowiązanej;
- czynności windykacyjne nie mogłyby być prowadzone wobec osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym bądź znacznym, niewidomych lub słabowidzących w stopniu znacznym, nieposiadających pełnej zdolności do czynności prawnych, seniorów powyżej 75 roku życia oraz wobec należności, które uległy przedawnieniu;
- działalność windykacyjna będzie mogła być prowadzona wyłącznie przez spółki akcyjne lub z ograniczoną odpowiedzialnością, z kapitałem zakładowym wynoszącym min. 1 mln PLN; niezbędne będzie uzyskanie również zezwolenia na taką działalność, wydanego przez Ministra ds. Gospodarki oraz wpis do Rejestru Przedsiębiorstw Windykacyjnych i Windykatorów, który ma w tym celu powstać;
- firmy prowadzące działalność windykacyjną zostały objęte obowiązkiem prowadzenia akt windykacyjnych – w tym sporządzania noty windykacyjnej, oraz ewidencjonowania na bieżąco prowadzonych działań;
- każda czynność windykacyjna musi być udokumentowana poprzez protokół windykacyjny, sporządzony przez windykatora; wykonywanie czynności windykacyjnych rozumianych jako działania zmierzające bezpośrednio do dobrowolnej, polubownej zapłaty dochodzonej należności zostanie zastrzeżone dla windykatorów zatrudnionych w firmie windykacyjnej;
- windykatorem będzie mogła być jedynie osoba, która m.in.: ukończyła 21 lata, nie była karana za umyślne przestępstwo, posiada nieposzlakowaną opinię potwierdzoną wywiadem środowiskowym, posiada wykształcenie średnie i ukończyła prowadzony przez szkołę wyższą specjalistyczny kurs na windykatora, lub posiada wykształcenie wyższe prawnicze; musi również posiadać licencję i być wpisany do rejestru windykatorów;
Za prowadzenie czynności windykacyjnych bez licencji będzie grozić do dwóch lat więzienia – nadzór nad prawidłowym działaniem przedsiębiorstw windykacyjnych ma objąć minister właściwy ds. gospodarki, zaśw zakresie finansowym – Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).
Jak dużo firm zostało objętych ustawą?
Według Głównego Urzędu Statystycznego, w roku 2021 firmy windykacyjne w Polsce występowały w ilości 75 przedsiębiorstw, w tym: 18 spółek akcyjnych, 42 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz 15 podmiotów o innych formach prawnych. W badanych podmiotach działalnością w zakresie windykacji zajmowało się ponad 6 tys. osób.
Nowe zasady prowadzenia działalności windykacyjnej zaczną obowiązywać od początku przyszłego roku (2024), zaś działające obecnie firmy windykacyjne miałyby od tego momentu rok, aby dostosować się do nowych przepisów.
