W ostatnim czasie zaobserwować można wzrost zainteresowania badaczy pod kątem współczesnych rodzin. Najczęściej zwracają oni uwagę na najczęstsze problemy społeczne, związane z bezrobociem, wykluczeniem społecznym, patologiami oraz rolą i zadaniami rodziny. Zagrożenie współczesnej rodziny spowodowane jest wieloma czynnikami – zarówno zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi. Coraz większa świadomość i wyzbycie się poczucia wstydu wśród wielu polskich rodzin sprawia, że coraz więcej z nich korzysta z pomocy specjalistów. Dostrzegając szanse w poprawie relacji i rodzinnych więzi, terapie rodzinne stają się coraz popularniejsze, co generuje coraz większe zapotrzebowanie na specjalistów w tej dziedzinie. Jak zostać terapeutą rodzinnym i na czym polega jego praca?
Terapia rodzinna
Jest to specjalna forma terapii, z której korzystają rodziny w momencie, w którym dochodzi do różnego rodzaju kryzysów. Najczęściej, gdy występują problemy komunikacyjne – rodzice kłócą się ze sobą lub z dziećmi, nie mogą dojść do porozumienia, a także, kiedy z jakiegoś powodu członkowie rodziny unikają ze sobą bliższych kontaktów. Często na tego typu terapię decydują się rodziny, gdy jej członkowie muszą na nowo ułożyć relacje ze względu na rozwód rodziców. Psychoterapia systemowa jest konieczna w rodzinach, w których dochodzi do przemocy – zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Zaleca się, aby w terapii brały wszyscy członkowie rodziny, których dotyczy dany problem.
Na czym polega terapia systemowa?
Terapia rodzinna wychodzi z założenia, że wszystkie rodziny są pewnego rodzaju systemem, na który składają się jej członkowie tworzący jedną całość. Każda osoba swoim zachowaniem ma wpływ na innych, więc tłumaczenie, że jedna osoba odpowiada za cały problem jest zazwyczaj nietrafione. Wszyscy członkowie rodziny – czasami podświadomie – przez swoje zachowanie dążą do tego, aby utrzymać stan wyjściowy, nazywany homeostazą. Podczas terapii rodzinnej wszyscy uczestnicy dowiadują się, w jaki sposób inni członkowie patrzą na ten sam problem.
Zdobywają wiedzę na temat ról, jakie pełnią poszczególni członkowie rodziny, a także na temat mechanizmów, które powodują utrzymywanie się bądź powstawanie nowych konfliktów. Charakterystyczne dla terapii rodzinnej są prace domowe, które mają zachęcić rodzinę do wypróbowania nowych zachowań i sposobów reagowania w kryzysowych i konfliktowych sytuacjach. Często terapeuci jako prace domowe zadają tzw. zalecenia paradoksalne, np. nakazujące prowadzenie każdego dnia kilkuminutowych kłótni. Ma to na celu rozładować nagromadzone napięcie i zdystansowanie się do problemu, który był powodem podjęcia terapii.
Jakie problemy rozwiązuje psycholog rodzinny?
Terapie systemowe rodzin prowadzone są przez psychoterapeutów, którzy pomagają w:
- kryzysach małżeńskich,
- konfliktach rodziców z dorastającymi dziećmi,
- trudnościach wychowawczych,
- zaburzeniach psychicznych u któregoś z członków rodziny (mowa np. o alkoholizmie, nerwicy, depresji),
- sytuacjach, które zakłócają prawidłowe funkcjonowanie rodziny.
Psycholog rodzinny zazwyczaj nie narzuca konkretnych rozwiązań oraz nie poddaje ocenie postaw członków rodziny. Ma on wspomagać klientów w poszukiwaniu odpowiednich rozwiązań przez zadawanie odpowiednich pytań, a także wskazywanie alternatywnych możliwości postępowania w konkretnych sytuacjach. Terapia systemowa nie należy do terapii długoterminowych. Najczęściej trwa kilkanaście miesięcy lub ogranicza się do kilku spotkań.
Terapeuta rodzinny – jak zostać?
Aby zostać terapeutą rodzinnym, należy zdobyć wszelkie wymagane uprawnienia psychoterapeuty. Osoba ta musi ukończyć studia magisterskie lub studia medyczne związane z psychoterapią, a także zrealizować odpowiednią ilość godzin teorii oraz praktyki, indywidualnej bądź grupowej superwizji, stażu oraz praktyk psychoterapeutycznych pod superwizją. Po uzyskaniu wszelkich wymaganych uprawnień, psychoterapeuta może zapisać się na studia podyplomowe z zakresu terapii rodzinnej, dzięki czemu poszerzy swoją wiedzę i umiejętności z tego obszaru.
Terapeuta rodzinny/Poradnictwo rodzinne i psychologiczno-pedagogiczne profilaktyka i terapia systemów rodzinnych to kierunek oferowany przez WSKZ, na który mogą zapisać się również osoby, które mogą wykorzystać tę wiedzę w swojej codziennej pracy – m.in. nauczyciele, wychowawcy, pracownicy socjalni, wychowawcy internatów czy pracownicy resocjalizacyjni. Więcej informacji na temat studiów znajdziesz na stronie kierunku Terapeuta rodzinny studia podyplomowe.
